Ўрмончилик ” фанидан ўҚув-услубий мажмуа

29-мавзу. Ўрмон ёнғинлари профилактикаси ва ўчириш 
воситалари 
 
Ўрмон ёнғинларини аниқлаш воситалари. Ёнғинни кузатиш 
миноралари ва унинг жиҳозланиши, ер усти патрулларини ташкил 
этиш, авиа патруллар. Ёнғин хавфи даражаси турлича бўлган 
шароитларда ташвиқот ишларини олиб бориш. Ўрмонда ёнғин 
тарқалишидан огоҳлантирувчи чора тадбирлар. Ёнғинни олдини 
олишга қаратилган чора тадбирлар, чегараловчи ҳайдалмали йўлак 
барпо этиш, ёнғинга қарши канал барпо этиш. Ёнғинга қарши сув 
иншоотлари, йўллар ва санитария чора тадбирлари. Дарахт 
турларининг ёнғинга чидамлилиги. Ёнғинни ўчириш станциялари. 
Ёнғинни ўчиришда ишлатиладиган куч ва техникалар, ҳамда алоқа 
воситалари. Ўрмон ёнғинларини бартараф этишда ишлатиладиган 
кимёвий моддалар. 
 
30-мавзу. Ўрмон ёнғинларини ўчиришда техника 
хавфсизлиги, ёнғин хавфсизлиги қоидаларини бузганлик учун 
жавобгарлик 
Ўрмон ёнғинларини ўчиришда иштирок этувчи ишчилар ва 
фуқароларга қўйиладиган талаблар. Ёнғинни ўчириш воситаларига 
қўйиладиган талаблар. Ёнғинни ўчирувчи ишчиларга тиббий ва бошқа 
хизматларни ташкил этиш. Кузатув минораларига қўйиладиган 
талаблар. Ёнғин хавфсизлиги бўйича жорий этилган қонун ва қоидалар. 
Ўрмон қўриқчилигининг ваколатлари, ҳамда вазифалари. Ўрмонда 
ёнғин хавфсизлиги бўйича давлат назорати ва идоравий назорат. Ёнғин 
хавфсизлиги қоидаларини бузганлик учун ва ёнғин содир бўлишида 
айбдор шахслар учун маъмурий, моддий ва жиноий жавобгарлик.
 
Амалий машғулотлар бўйича кўрсатма ва тавсиялар 
 
1.
Амалий машғулотлар учун қуйидаги мавзулар тавсия этилади: 
2.
Ўрмоннинг морфологияси ва асосий элементлари
3.
Дарахтларнинг классификацияси 
4.
Ўрмонда дарахтларнинг табақаланиши. Асосий дарахт тури 
5.
Ўрмоннинг асосий компонентлари. Иккинчи даражали дарахт 
тури 
6.
Дарахт танаси ва баргини тузилишини ўрганиш 
7.
Ўрмон ва иқлимнинг ўзаро бир-бирига таъсири 
8.
Ўрмон ва ёруғлик. Дарахт турларини ёруғликка муносабатини 
ўрганиш 

---

229 
9.
Ўрмон ва харорат. Дарахт ўсимликларни хароратга нисбатан
муносабатини ўрганиш 
10.
Ўрмон ва ҳавонинг таркиби 
11.
Ўрмон ва шамол. Шамолнинг ўрмонга таъсирини ўрганиш 
12.
Ўрмон ва намлик. Дарахт турларининг намликка бўлган 
муносабати 
13.
Ўрмон ва тупроқ. Ўрмонни тупроқ ҳосил бўлиш жараёнларига 
таъсирини ўрганиш 
14.
Ўрмон ва хайвонот дунёсининг бир-бирига таъсирини ўрганиш.
15.
Ўзбекистон тоғ ўрмонлари. Дендрологик таркиби ва хўжалик 
юритиш 
16.
Ўзбекистон тўқай ўрмонлари. Дендрологик таркиби ва хўжалик 
юритишнинг ўзига хослиги 
17.
Ўзбекистоннинг қумликдаги ўрмонлари. Дендрологик таркиби ва 
хўжалик юритишнинг ўзига хослиги 
18.
Ўрмоннинг уруғдан табиий тикланиши 
19.
Ўрмонни вегетатив табиий тикланиши 
20.
Ўрмонни табиий қайта тикланишига таъсир этиш 
21.
Ўрмонда дарахтларни кесиб парваришлаш. Сийраклатиш 
22.
Ўрмонни ялпи равишда кесиш 
23.
Ўрмонни аста секин кесиш 
24.
Ўрмонни асосий фойдаланиш мақсадида кесиш ва унинг 
турларини ўрганиш 
25.
Ўрмон ёнғинларига қарши кураш 
26.
Ўрмоннинг қўшимча махсулотларидан фойдаланиш 
27.
Дарахтларни кесиб парваришлаш бўйича жадвалларни тўлдириш 
ва хужжатларни расмийлаштириш 
Амалий 
машғулотлар 
мультимедиа 
қурилмалари 
билан 
жиҳозланган аудиторияда бир академ гуруҳга бир ўқитувчи томонидан 
ўтказилиши лозим. Машғулотлар фаол ва интерактив усуллар ёрдамида 
ўтилиши, мос равишда муносиб педагогик ва ахборот технологиялар 
қўлланилиши мақсадга мувофиқ.