Ўрмончилик ” фанидан ўҚув-услубий мажмуа

 
 
Тузувчи:
Хамроев Х.Ф. – ТошДАУ “Ўрмончилик ва ўрмон 
мелиорацияси” кафедраси катта ўқитувчиси 
Эгамназаров Ҳ.У – ТошДАУ “Ўрмончилик ва ўрмон 
мелиорацияси” кафедраси ассистенти 
Тақризчилар:
 
Султанов Р.А. – ЎзР Манзарали боғдорчилик ва ўрмон 
хўжалиги ИИЧ маркази директори ўринбосари, 
биология фанлари номзоди. 
Қаландаров М.М. – ТошДАУ Ўрмончилик ва ўрмон мелиорацияси 
кафедраси доценти, қишлоқ хўжалик фанлари 
номзоди. 
ТошДАУ “Ўрмон хўжалиги ва манзарали боғдорчилик”
факултети декани: 2018 йил “___” ________ __________ Жўраев С.T 
ТошДАУ “Ўрмончилик”
кафедра мудири: 2018 йил “____” ______ __________ Юлдашов Я.Ҳ 
 
Келишилди:
Ўқув-методика бошқармаси бошлиғи _____________ Атабаев М.М 

---

234 
1. Ўқув фани ўқитилиши бўйича услубий кўрсатмалар
 
Ўрмончилик ва аҳоли яшаш жойларини кўкаламзорлаштириш 
йўналиши бўйича таълим олаётган бакалавр талабалари учун 
мутахассислик фанларидан «Ўрмончилик» фани ўрмонларнинг умумий 
биологияси, географияси, экологик қонуниятларини, ўрмон ва табиат 
омиллари, ҳайвонот ва ўсимлик дунёсининг ўзаро таъсирини ва улар 
ўртасидаги қонуниятларни ўрганиш учун мўлжалланган. 
Фан бўйича талабанинг билим, кўникма ва малакаларига қўйиги 
талаблар қўйилади. 
Талаба:
 

фаннинг мақсади ва вазифалари; 

ўрмон ҳақида тушунча ва ўрмончилик тарихи; 

ўрмоннинг биогеоценоз сифатида ер шаридаги ўрни; 

ўрмонннинг табиатни ҳимоя қилиш хусусиятлари ва ҳаво 
таркибини тозалашдаги ўрни 
ҳақида тасаввурга эга бўлиши;

дунё, МДҲ ва Ўзбекистон ўрмонлари ва уларнинг сувни 
мухофазаловчи, тупроқ эрозиясини олдини олувчи функцияларини; 

Ўзбекистонда ўрмон типларини (тоғ, қум-саҳро ва тўқай 
ўрмонлари); 

ўрмон табиатини; 

ўрмондан ва алоҳида очиқ ерларда ўсаётган дарахтларни 
морфологик ўзаро таққослашни; 

ўрмончи 
олимлар ва 
уларнинг ўрмончилик фанини 
ривожланишига қўшган ҳиссаларини; 

ўрмонда дарахтларнинг яшаш учун ўзаро курашни (ўрмонни 
табиий сийракланиши); 

ўрмонда дарахтларни табақаланиши сабаблари ва дарахтлар 
дифференциациясини; 

Крафт классификациясини; 

ер шарида ўрмонларнинг географик тарқалиши, ўрмон турлари 
ва уларнинг дендрологик таркибини; 

дунё ўрмон ресурслари ва улардан тежамкорлик билан 
фойдаланишни; 

тропик ўрмонларни географик тарқалиши ва уларда ўсувчи 
қимматбаҳо ноёб дарахт турларини; 

ўрмон элементлари ва компонентларини; 

ўрмоннинг белгилари: дарахтлар, буталар, ўрмон ости ўсимлик 
дунёси, ўсимликларнинг тирик қоплами, ўрмон тўшамаси, ризосфера, 
стротосфера; ўрмон маҳсулдорлиги, ўрмон тўлиқлиги ва ўрмон 
дарахтларини ўзаро жойлашишини; 

ўрмон бонитети хақида тушунча ва уни аниқлаш усулларини; 

ер шарида ўрмон турларини тарқалишида асосий рол ўйновчи 
экологик омилларни; 

---

235 

ўрмонларни экологик омиллар билан боғлиқлигини; 

дарахт турларини намликка талабчанлигига кўра гуруҳларини; 

дарахт турларини тупроқ унумдорлигига биноан гуруҳларини; 

ўрмонларни ер шарида йўқолиб боришига сабабчи салбий 
омилларни; 

ўрмоннинг экологияга ижобий таъсир этувчи хусусиятларини; 

дарахт-бута ўсимлик дунёсини атмосфера хавоси таркибига, 
иқлимга, 
ҳароратга, 
ёруғликка, 
ҳаво 
қатламига, 
уларнинг 
шаклланишига таъсирини; 

дендрофлорани табиатга кўрсатадиган ижобий таъсирини; 

асосий иқлим омиллари ва уларни ўрмонга таъсирини; 

дарахт турларини тарқалишида иқлимнинг ролини; 

ўрмон ҳаётида ёруғликнинг аҳамиятини; 

фотосинтез жараёнини; 

қуёш радиацияси ва унинг ўсимлик дунёсига кўрсатадиган 
ижобий таъсирини; 

ёруғликка 
бўлган 
муносабатига 
кўра 
дарахтлар 
классификациясини; 

ўрмон ҳаётида хароратнинг аҳамиятини; 

иссиқликнинг бошқа ҳаётий омиллар билан боғлиқлигини; 

дарахтларнинг иссиқликка муносабатини; 

дарахтзорлардаги ҳаво таркиби, ўрмон ҳавосида мавжуд бўлган 
заҳарли газлар таркиби ва уларни тартибга солиш усулларини; 

дарахт турларининг заҳарли газларга бўлган таъсирини; 

ўсимлик дунёсини фитонцидлар ишлаб чиқиши ва унинг 
санитар-гигиеник аҳамиятини; 

ўрмон ва шамолнинг ўзаро бир-бирига боғлиқлигини; 
намликнинг ўрмонга таъсирини; 

тупроқнинг ўрмон ўсимлик дунёсига таъсирини; 

дарахт турларини тупроқ унумдорлигига муносабати: тупроққа 
кам талабчан, ўртача талабчан, талабчан ва шўрхок ер майдонларига 
чидамли ўсимлик турларини; 

ўрмоннинг фауна вакилларига таъсирини;

хайвонот дунёсини ўрмонга таъсирини; 

ўрмондаги дарахтларни бир-бирига таъсир этиш усуллари ва 
турларини;

Ўзбекистон ўрмонлари ва уларнинг дендрологик таркибини; 

асосий ўрмон ҳосил қилувчи дарахт турлари ва уларнинг қисқа 
тавсифини; 

ўрмоннинг табиий ва сунъий тикланишини; 

---

236 

ўрмонни парвариш қилиш ва санитар мақсадларида кесишнинг 
мақсади ва вазифаларини; 

суғориладиган 
ерларда 
ўрмон–дала 
иҳотазорларини 
парваришлаш мақсадида кесишни; 

дарахтларни ялпи равишда кесишни; 

тоғ ўрмонлари дориворлик ва озиқ-овқат аҳамиятига эга бўлган 
дарахт–бута ўсимликларини; 

дарахтзор турлари таркибини ўзгариб алмашиниб туришини; 

ўрмондаги ёнғин турларини; 

Ўзбекистонда ўрмон ёнғинларининг классификациясини; 

ўрмон ёнғинларини аниқлаш воситаларини; 

ёнғинни олдини олишга қаратилган чора тадбирларни; 

ёнғин хавфсизлиги бўйича жорий этилган қонун-қоидаларни