Ўрмончилик ” фанидан ўҚув-услубий мажмуа

Назорат учун саволлар: 
1. Ўрмонни кесиб парваришлашни вазифасини изохланг? 
2. Кесиб парваришлаш ишлари қандай ташкил этилади. 
3. Кесиб парваришлаш ишларида меҳнатга ҳақ тўлаш қандай амалга 
оширилади. 
Ўрмонни кесиб парваришлаш усуллари ва турлари 
Режа: 
1.
Ўрмонни кесиб парваришлашнинг мақсади ва вазифалари. 
2.
Ўрмонни кесиб парваришлашнинг турлари. 
3.
Ўрмонни кесиб парваришлашнинг ўрмончилик учун аҳамияти. 
Таянч сўз ва иборалар: 
ўрмон гуруҳлари, кесиш навбатийлиги, ёш, ўрта 
ва йирик дарахтларда кесиб парваришлаш, 

---

97 
Ўзбекистондаги ўрмонлар сувни ҳимоя қилади, тупроқни сув, шамол 
эррозиясидан сақлайди, санитар-гигиена ва рекреация функцияларини ҳам 
бажаради. Шунинг учун бу ўрмонлар 1 гуруҳга киради ва ўрмон ўсувчи 
минтақалар бўйича тоғли, дарёлар атрофидаги тўқайзорлар, текисликдаги ва 
қумли-чўл ўрмонларига бўлинади. 
Республикадаги ўрмонлар сийрак жойлашганлигини эътиборга олиб, кўп 
миқдорда ёнғоқзорлар, ёввойи мевазорлар бўлганлари учун, бу ўрмонларда 
парвариш қилиш мақсадида уларни қисман кесиш мумкин, санитар 
мақсадида ажратиб кесиш мумкин. Эксплуатация учун, ўтин тайёрлаш учун 
улар узоқда чўл-қум массивларида жойлашганлар, (саксовуллар) экологик 
аҳамиятга унча эга эмаслар. 
Ўрмонни парвариш мақсадида кесиш Ўрмон хўжалигидаги муҳим 
тадбир, юқори ҳосилли қиммат дарахтзорлар яратишга, унинг фойдали 
функциясини сақлаш ва кўпайтиришга, ёғочидан ўз вақтида фойдаланишга 
қаратилган. Буни амалга ошириш учун дарахтзордаги аҳамиятини 
йўқотганлиги кесиб асосий дарахт турларига яхши шароит яратилади. 
Дарахтларни ёши ва парваришнинг мақсадига қараб дарахтларни 
кесишнинг қуйидаги асосий турлари мавжуд: ёритиш ва тозалаш (ёш 
дарахтзордаги кесиш) сийраклатиш ва ўтиладиган усуллари. 
Ўрмонни кесиб парвариш қилиш мажмуасига қуйидагилар ҳам киради: 
дарахтзорда ёш шохчаларини кесиш ёш дарахтларни сийраклантириш ва 
олиб ташлаш, ўрмон деворларни (четларини) парваришлаш, ландшафтни 
шакллантириш учун айрим дарахтларни кесиш, дарахтзорлар ўзгариш 
мақсадида кесиш ва санитар мақсадида танлаб кесиш. 
Парвариш мақсадида ўрмонни кесишнинг асосий масалалари: 
- тупроқни сув ва шамол эрозиясидан сақлаш ва кўпайтириш, сувни 
ҳимоя қилиш, санитар-гигиеник ва ўрмонни бошқа фойдали хусусиятларини 
яхшилаш;-дарахтзорнинг тур таркибини яхшилаш;-дарахтзорларнинг сифати 
ва чидамлилигини кўтариш; 
-Ўрмонни санитар аҳволини яхшилаш;-дарахтларнинг мева бериш 
шароитини яхшилаш;-дарахтларнинг ёғочидан фойдаланишини ошириш; ва 
техник пишиш даврини қисқартириш.