Ўрмончилик ” фанидан ўҚув-услубий мажмуа

Назорат учун саволлар 
1. Ўрмонни қайта тикланиши неча хил усулда кечади? 
2. Ўрмонни қайта тикланишида кўмаклашувчи тадбирларни изохланг?
3. Дарахтларнинг синфланишини тушунтиринг? 
АМАЛИЙ ЎРМОНЧИЛИК, ЎРМОНЛАРНИ КЕСИБ 
ПАРВАРИШЛАШ ҲАҚИДА ТУШУНЧА 
Режа 
1.
Амалий ўрмончилик ишларини ташкил этиш 
2.
Амалий ўрмончилик усуллари 
3.
Ўрмонни кесиб парваришлаш ҳақида тушунча 
Ўзбекистондаги Ўрмонлар сувни ҳимоя қилади, тупроқни сув ва 
шамол эррозиясидан сақлайди, санитар-гигиена ва рекреация функцияларини 
ҳам бажарадилар. Шунинг учун бу Ўрмонлар 1 гуруҳга киради ва Ўрмон 
ўсувчи минтакалар буйича тоғли, дарёлар атрофидаги тукайзорлар, 
текисликдаги ва қумли-чўл Ўрмонларига бўланилади. 
Республикадаги Ўрмонлар сийрак жойлашганлигини эътиборга олиб, 
кўп миқдорда ёнгоқзорлар, ёввойи мевазорлар бўлганлари учун, 
будрисонларда парвариш қилиш мақсадида уларни қисман кесиш мумкин, 
санитар мақсадида ажратиб кесиш мумкин. Эксплуатацяи учун, ўтин 
тайёрлаш учун улар узоқда чўл-қум массивларида жойлашганлар, 
(Саксовулларлар) экологик аҳамиятга унгча эга эмаслар. 
Арчазорлар санитар мақсадида дарахтлар кесилади. 
2.1. Ўрмонни парвариш қилиш мақсадида кесишнинг мақсади ва 
вазифалари. 
2.2. Ўрмонни парвариш мақсадида кесиш Ўрмон хўжалигидаги мухим 
тадбир, юқори ҳосилли киммат дарахтзорлар яратишга, унинг файдали 
функциясини сақлаш ва кўпайтиришга, ёғочидан уз вақтида фойдаланишга
каратилган. Буни амалга ошириш учун дарахтзордаги аҳамиятини 
йўкотганларини кесиб асосий дарахт турларига яхши шароит яратилади. 
Таянч сўз ва иборалар: 
Амалий ўрмончилик, кесиб парваришлаш, 
санитар 
мақсадда 
дарахт 
кесиш, 
ёритиш, 
тозалаш,сийраклаштириш,дарахтларни янгилатиш, ўтиб кесиш, қайта 
шакллантириш. 

---

90 
Дарахтларнинг ёши ва парваришнинг мақсадига қараб дарахтларни 
кесишнинг куйидаги асосий турлари мавжуд: ёритиш ва тозалаш (ёш
дарахтзордаги кесиш) сийраклатиш ва ўтиладиган усуллари. Ўрмонни кесиб 
парвариш қилиш мажмуасига куйидагилар ҳам киради: дарахтзорда ёш 
шохчаларини кесиш ёш дарахтларни сийраклантириш ва олиб ташлаш, 
Ўрмон деворларни ( четларини) парваришлаш, ландшафтни шакллантиришу 
учун айрим дарахтларни кесиш, дарахтзорлар ўзгариш мақсадида кесиш ва 
санитар мақсадида танлаб кесиш. 
Парвариш мақсадида Ўрмонни кесишнинг асосий масалалари: 
тупроқни сув ва шамол эрозиясидан сақлаш ва кўпайтириш, сувни 
ҳимоя қилиш, санитар-гигиение ва Ўрмонни бошқа фойдали хусусиятларини 
яхшилаш; 
дарахтзорнинг тур таркибини яхшилаш; 
дарахтзорларнинг сифати ва чидамлилигини кўтариш; 
Ўрмонни санитар ахволини яхшилаш; 
дарахтларнинг мева бериш шароитини яхшилаш;
дарахтларнинг ёғочидан фойдаланишни ошириш; 
техник пишиш даврини қисқартириш.