Rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy

O`quv mashg`ulotining o`qitish texnologiyasi modeli

Vaqt: 80 daqiqa	Ta’lim oluvchilar soni
	1-gurux__	2-gurux__	3-gurux__	4-gurux__
O`quv mashg`uloti shakli va turi	Amaliy
O`quv mashg`uloti rejasi	1. Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari. 2. Diskdagi fayllar bilan ishlash tartiblarini o`rganish.
O`quv mashgulotining maqsadi: Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari to`g`risidagi bilim ko`nikmalarni shakllantirish mustaxkamlash.
O`qitish natijasi	Mavzuni o`zlashtirish natijasida o`quvchilar Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari to`g`risida bilimga ega bo`ladilar.
Pedagogik vazifalar 1. Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari bilan tanishtirish. 2. Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari imkoniyatlarini tasniflab berish. 3. Qattiq diskga xizmat ko`rsatishni tushuntirish. 4. Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari imkoniyatlarini ochib berish	O`quv faoliyat natijalari; 1. Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari to`g`risidagi bilimiga ega bo`ladilar 2. Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari imkoniyatlarini tasniflaydilar 3. Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari imkoniyatlarini aytib beradilar 4. Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallarini tartibli ravishda izoxlab beradilar
O`qitish metodlari	Tushuntirish/ko`rsatma berish. Suxbat.
O`qitish vositalari	Matnlar, yozuv taxtasi, kompyuter, ko`rgazmali qurol
O`quv faoliyatini tashkil etish shakli	Guruhli
O`qitish sharoiti	Maxsus texnik vositalar bilan jixozlangan guruxlarda ishlashga muljallangan xona
Qayta aloqaning usul va vositalari	Savol-javob

O`quv mashg`ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O`qituvchi	Ta’lim oluvchi
1-O`quv mashg`ulotiga kirish (5daq.)	Tashkiliy qism: 1. O`quvchilarni mashgulotga tayyorgarligi va davomatini tekshiradi	Mashg`ulotga Tayyorlanadilar
2-bosqich. Asosiy (65daq.)	Tаyanch bilimlаrni fаollаshtirish: 1. Uygа berilgаn vаzifаni nаzorаt qilish xаmdа o`tilgаn mаvzu bo`yichа o`quvchilаrgа sаvollаr berish, ulаrni bаxolаsh; Mаqsаd vа vаzifаni belgilаnishi: 2.Mаshg`ulotning nomi, rejаsi, mаqsаd vа o`qitish nаtijаlаri bilаn tаnishtirish; 3. Mustаqil ishlаsh uchun аdаbiyotlаr bilаn tаnishtirish; 4.O`quv mаshg`ulotidа o`quv ishlаrni bаxolаsh mezoni vа ko`rsаtkichlаri bilаn tаnishtirish; Tа`lim oluvchilаr bilimini fаollаshtirish: 5.Tezkor–so`rov, sаvol-jаvob, texnikаlаr orqаli bilimlаrni fаollаshtirаdi; Yangi o`quv mаteriаl bаyoni: 6. Amaliy mаshg`ulotning rejаsi v аtuzilishigа muvofiq, o`qitish jаrаyonini tаshkil etish bo`yichа xаrаkаtlаr tаrtibini bаyon etiladi. Аsosiy xolаtlаrni yozdiriladi; 7. Slаydlаrni Power Point tаrtibidа nаmoyish vа shаrxlаsh bilаn mаvzu bo`yichа аsosiy nаzаriy xolаtlаrni bаyon qilаdi; Yangi o`quv mаteriаlini mustаxkаmlаsh: 8. Mustаxkаmlаsh uchun sаvollаr berilаdi. Jаrаyon kichik guruxlаrdа dаvom etishini mа’lum qilinаdi; 9. Kichik guruxlаrgа bo`lаdi, kichik guruxdа ishlаsh qoidаsi bilаn tаnishtirаdi xаr bir guruxgа topshiriq berаdi vа bаxolаsh mezoni bilаn tаnishtirаdi. Ishni bаjаrish yo`riqnomаsini berаdi; 10.Guruxlаrdа ishlаrni boshlаshgа ruxsаt berаdi. Xаr bir kichik gurux ishtirokchisi vаzifаni bаjаrish tаrtibini tushungаnligini аniqlаsh mаqsаdidа kаytа аlokа o`tkаzаdi.Bаjаrish jаrаyonini kuzаtаdi, mаslаxаtlаr berаdi. 11.Ishgа аjrаtilgаn vаqt tugаgаnini mа’lum qilаdi, guruxlаr taqdimotini tаshkil etаdi.Gurux а’zolаrigа diqqаt bilаn eshitishlаrini vа sаvollаr berishlаrini, shu bilаn birgа o`zаro bir-birlаrini bаxolаshlаrinieslаtаdi. Jаvoblаrni to`ldirаdi vа qisqаchа xulosаlаr qilаdi; 12.Guruxlаr ishini o`zаro bаxolаshni o`tkаzаdi, mаvzuning xаr bir qismi bo`yichа xulosаlаr qilаdi, eng аsosiylаrigа e’tibor qаrаtаdi, berilаyotgаn mа’lumotlаrni dаftаrgа qаyd etishlаrini eslаtаdi. Mаvzuning kаsbiy fаoliyatlаridаgi аxаmiyati bilаn bog`lаb mаvzuni yakunlаydi.	Uy vаzifаsini tаkdim etаdilаr. Sаvollаrgа jаvob berаdilаr. Mаvzu nomi vа rejаsini yozib olаdilаr. Diqqаt qilаdilаr. Sаvollаrgа jаvob berаdilаr. Topshiriqni bаjаrаdilаr. Kichik guruhlаrgаbo`linаdilаr. Kichik guruhdа ishlаsh qoidаsi bilаn tаnishаdilаr. Xаr bir gurux o`z topshiriq vаrаqlаri bo`yichа fаoliyatini boshlаydi. Xаr bir gurux sаrdorlаri chiqib o`z ishlаrini tаqdim qilishlаrini аytаdi. Berilgаn qo`shimchа sаvollаrgа jаvob berаdilаr. Gurux ish nаtijаlаrini o`zаro bаxolаydilаr. Mа’lumotlаrni dаftаrgа qаyd qilаdilаr
3-bosqich Yakuniy (10 daq.)	Mаshgulot yakuni: 1. Fаol ishtirok etgаn o`quvchilаrni jаvoblаrini izoxlаb bаxolаydi vа rаg`bаtlаntirаdi. Uygа vаzifаni berilishi: 2. Kelgusi mаshg`ulotgа vаzifа vа uni bаjаrish yuzаsidаn yo`riqnomа berаdi.	Bаxolаri bilаn tаnishаdilаr. Topshiriqni yozib olаdilаr

Mavzu: Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari.

Reja: 1. Qattiq diskga xizmat ko`rsatish amallari.

2. Diskdagi fayllar bilan ishlash tartiblarini o`rganish.

Informatika kursidan sizga ma’lumki kompyuterda uch xil xotira mavjud: doimiy xotira, operativ xotira va tashqi xotira. Aynan ushbu xotiralar ishi kompyuter ishini belgilaydi. Har bir xotiraga mos kompyuterning qurilmasi mavjud. Kompyuterning doimiy xotirasini qattiq disk tashkil etadi. U kompyuter protsessorrinig ichida joylashgan bo`lib, uning ko`rinishi quyidagicha

Qattik diskka xizmat ko`rsatish amallari deganda nima tushuniladi? Ma’lumki, kompyuter elektr tarmog`iga ulanganda vinchester diskchalari harakatga tushadi va uning aylanish tezligi 6500 –10000 martagacha etadi. Bu juda katta tezlik. Xuddi shuningdek, kompyuterning boshqa qurilmalari ham ish jarayonida katta kuchlanishga ega bo`ladi va elektr toki o`tishi natijasida o`zidan issiqlik chiqaradi. Shuning uchun birinchi navbatda qattiq diskni sovuqda issiq, issiqda sovuq tutadigan maxsus qurilma o`rnatilishi lozim (kyuler).

Diskka ko`rsatiladigan xizmatlar undagi ma’lumotlarga ishlov berishdan iborat. Ularni qanday amalga oshirishni ko`rib chiqamiz. Diskka fayllar bilan ishlaganda operatsion tizim, o`zak, katalog, fayllar joylashish jadvali (FAT – Fail allacation Table), diskning yuklanish dasturi yozilgan qismidagi ma’lumotlardan foydalaniladi. Agar diskning tizimli qismi buzilsa, diskdagi ma’lumotlardan to`la yoki qisman ham foydalanib bo`lmaydi. Diskning tizimli bo`limini (Disk Edit turidagi dastur yordamida) qayta tiklash mumkin. Lekin bunday ish foydalanuvchidan yuqori malaka va ko`p vaqt talab qiladi. Agar tizimli bo`lim fayllarini doimiy ravishda Image dasturi yoradamida nusxalanib qo`yilsa, diskning tizimli sohasi buzilganda uni qayta tiklash ancha yengil bajariladi.

Xotirani kengaytirish, tozalash maqsadida qattiq disklarni keraksiz fayllardan tozalash uchun maxsus tozalovchi dasturidan foydalanish mumkin. Kompyutyerdan qancha ko`p foydalanilsa, qattiq disklar fayllarga to`lib qolish ehtimoli shuncha ortadi. Albatta, har qanday axborotni ishlatib bo`lingach, xotiradan o`chirish kerak bo`ladi. Lekin shunda ham ba’zi bir «keraksiz» fayllar soni ko`payib ketadi. Bunday hollarda (oMOorin, axborot hajmi anchagina katta bo`lganda), axborotlarni «siquvchi» maxsus arxivlash dasturlari qo`llaniladi. Arxivlash dasturlari maxsus uslublarni qo`llash hisobiga axborotlarni «siqish» imkonini beradi, yani axborotning nisbatan kichik hajmdagi nusxasini yaratish hamda bir nechta faylni bitta faylga birlashtirish imkonini beradi. Bunday dasturlar bilan keyingi bobda tanishasiz. Qattiq diskdagi manzillar joylashishi yagona tizim (ko`rinish)ga ega bo`ladi. Bu holat barcha ko`rinishdagi disklarga taalluqli. Diskni doimiy ishlatish jarayonida – fayllarni yozish, o`chirish, qayta yozishda juda ko`p bo`sh joylar hosil bo`ladi va ko`pgina fayllar bo`lak-bo`lak bo`lib ajralib qoladi.

Umuman olganda kompyuter disklartiga xizmat ko`rsatish uchun quyidagi dasturlardan foydalaniladi:

Shunga o`xshash hollarda fayllar joylashishini optimallashtiruvchi dastur, masalan, Spee Disk yoki Scan Disk dasturlaridan foydalanish mumkin. Bu dasturlar barcha fayllarni disk (manzil) boshlanishiga ko`chiradi va fayllarning bo`laklarga ajralishini to`g`rilaydi. Bunday dasturlarning bajarilishi bir necha minutni tashkil etadi. Shu bois, vaqti-vaqti bilan kompyuterning barcha mantiqiy disklarini optimallashtirish maqsadga muvofiq. Kompyutyerdan foydalanuvchi uning resurs va imkoniyatlarini yaxshi bilishi kerak. Kompyuterning asosiy tashkil etuvchilari—markaziy prosessor, qattiq disk (vinchester), xotira va boshqalar uning ishlashi jarayonida katta yuklanma (nagruzka) oladi. Buni quyidagicha o`xshatish bilan tushuntirish mumkin. Har bir avtomobil haydovchisi o`z mashinasida yurish uchun unga doimiy ravishda benzin quyib turishi, yuvishi, texnik xizmatlar ko`rsatishi va shu kabi ishlarni o`z vaqtida bajarib turishi lozim. Agar bu ishlar o`z vaqtida bajarilmasa, uning natijasi juda achinarli bo`ladi. Xuddi shuningdek, kompyutyerdan foydalanuvchilar ham uni faqat o`z masalalarini yyechishda yoki turli xil kompyuter o`yinlarni tashkil etishda foydalanmasdan, xotiradagi keraksiz fayllarni o`chirishi, turli o`zgarishlarni to`g`rilashi, fayllar tizimining butunligini saqlash kabi amallarni bajarib turishi kerak.

Mavzu: Total Commander qobiq dasturi.

Reja: 1. Total Commander qobiq dasturi va uning imkoniyatlari.

2. Total Commander qobiq dasturini o`rnatish.