Rivojlangan darslik lotin tayyor doc

 
8.6. Turmush sifati yuqoriligi 
Buyuk Britaniyaning rivojlangan va liberallashgan asosdagi bozor iqtisodiyoti 
aholini turmush darajasining yuqori darajada bo`lishi va uning sifatini ko`tarilib 
borishini ta’minlaydi. 2000-yilga kelib har bir kishiga to`g`ri keladigan YAIM qismi 
22 ming dollarga yetgan. Bu katta daromad olish imkonini tug`diradi. Shu bilan birga 
davlatning iqtisodiy va ijtimoiy siyosati bunga ijobiy ta’sir ko`rsatadi. 
Iqtisodiy taraqqiyotning to`la inson manfaatiga qaratilishi uning darajasini 
aholi turmush sifatini ko`tara borishida o`z aksini topadi. Bu daromadlarning ortib 
borishi, tovarlar sifatining yaxshilanishi, ekologik muhitning muqobilligi kabilar 
asosiy o`rinni egallab, inson ehtiyoji ta’minlanishi maksimalligida o`z ifodasini 
topadi. 
Buyuk Britaniya rivojlangan mamlakatlar ichida ish joyi bahosining eng 
yuqorilar qatoriga kiradi va bu daromadning salmog`li bo`lishini kafolatlanishini 
bildiruvchi omillardan hisoblanadi. 
Turmush sifatini belgilovchi omillar ko`p. Bularning ichida o`rtacha daromad, 
inflyatsiya darajasi, ishsizlik darajasi, foiz stavkasi, ekologik muhitlar eng 
muhimlaridir. 
8.6.1-jadval 
Buyuk Britaniya iqtisodiyotidagi aholi turmush
darajasiga taalluqli asosiy ko`rsatkichlar 
May 1979 yil 
May 1989 yil 
May 1999 yil
Inflyatsiya darajasi, % 
Foiz stavkasi, % 
Ishsizlik darajasi (kishi va 
iqtisodiy faol aholiga, %) 
Mehnat bozorida ayollar qismi, 
% 
O`rtacha daromad, foiz stavkasi 
Menejer o`rtacha daromadi, 
foiz stavkasi 
13,4 
12 
1,86 (4,1%) 
4,4 
5.000 
9.000 
7,8 
13,75 
1,81 mln.
(6,1 %) 
49 
11.700 
25.700 
3,4 
5,5 
1,31 mln. 
(4,6%) 
51 
19.000 
36.400 

---

221
Jadvalda keltirilgan ko`rsatkichlar Buyuk Britaniya neoliberallik chora-
tadbirlarining keskin qo`llanilishi yillariga to`g`ri keladi. Buning natijasida 20 yillik 
vaqt ichida keltirilgan ko`rsatkichlar juda sezilarli darajada o`zgargan. Buk 
o`zgarishlar to`g`ri turmush sifatiga ijobiy ta’sirchan bo`lib, uning ancha ko`tarilishi 
bilan bog`langan. Aytaylik, inflyatsiya 3 barobar qisqargan. Ma’lumki, bu bevosita 
xaridlikka ijobiy ta’sir etadi, chunki pul qadrsizlanishining oldini oladi. Ishsizlik 
deyarli o`zgarmay, eski darajada bo`lgan. Ayollarning ishga tortilishi biroz ko`tarilib, 
erkaklar bilan bir darajada yetgan. Demak, oilada daromad keltiradiganlar ko`paygan. 
Eng muhim ko`rsatkich daromad bo`lib, u keskin ko`tarilgan, ya’ni bu vaqt ichida 3 
barobarga o`sgan. Inflyatsiyaning pasayishi sharoitida bu narsa turmush sifatini 
keskin ko`tarilishiga olib kelgan va ehtiyojning qondirilishi, iste’molning 
ko`tarilishiga olib kelgan.