Rik Hurmatli talabalar!

9 
2 
Mashg‘ulot turi: ma’ruza 
Mavzu: So`z turkumlari tasnifi 
Mashg‘ulot rejasi: 
1. So`z turkumlari tasnifi. So`zlarni turkumlarga ajratish mezonlari.
2. Mustaqil so`z turkumlari. Ularning tillararo farqlanishi. O`zgaruvchi va 
o`zgarmas leksemalar.
3. Yordamchi so`z turkumlari. Ularga xos bo`lgan "oraliq uchinchi"lik tabiati. 
4. So`z-gaplar va ular haqida ma'lumot. So`z-gaplar tasnifi. So`z-gaplarning 
lisoniy sintaktik qolipi.
Adabiyotlar: 
1.Sayfullayeva R., Mengliyev B., Boqiyeva G. va b. Hozirgi oʻzbek adabiy tili. 
Darslik. – Toshkent: Fan va texnologiyalar, 2010. 
2. Замонавий ўзбек тили. Морфология. Дарслик.– Тошкент: Мумтоз сўз, 
2008. 
3. Abuzalova M., Toirova G. Hozirgi oʻzbek tili (Morfologiya). Oʻquv 
qoʻllanma. Toshkent, 2019. 
10 
2 
Mashg‘ulot turi: ma’ruza 
Mavzu: Sintaksis. 
Mashg‘ulot rejasi: 
1. 
Sintaksis. So`z birikmasi va uning turlari. Sintaktik munosabat. Sintaktik 
munosabatni ifodalash yo`llari. Lisoniy sintaktik qolip (LSQ). 
2. Valentlik. Leksik va grammatik shakl valentligi. Substantsial morfologiya, 
valentlik va sintaksis munosabati.
3. Gap. Uning muomala vositasining eng muhim birligi ekanligi. Gapning asosiy 
belgilari. Gap nutq birligi sifatida. Gap bo`laklari va ular iyerarxiyasi. Gapning 
ifoda maqsadiga ko`ra turlari. Gapning tuzilishiga ko`ra turlari.
4. Sodda gap va uning qurilish qolipi. Qo`shma gap va uning qurilish qolipi. 
{S+P} qurilish qolipiga ega bo`lgan tillar xususida. [WPm]-o`zbek tilidagi 
gapning minimal qolipi ekanligi.
 Adabiyotlar: 
1.Sayfullayeva R., Mengliyev B., Boqiyeva G. va b. Hozirgi oʻzbek adabiy tili. 
Darslik. – Toshkent: Fan va texnologiyalar, 2010. 
2. Замонавий ўзбек тили. Морфология. Дарслик.– Тошкент: Мумтоз сўз, 
2008. 
3. Abuzalova M., Toirova G. Hozirgi oʻzbek tili (Morfologiya). Oʻquv 
qoʻllanma. Toshkent, 2019. 
4. Bobokalonov R. Oʻzbek tilida gap sintaksisi va soʻz-gaplarning sistem-struktur 
tadqiqi. – Toshkent: Fan, 2006.