Rik Hurmatli talabalar!

7 
2 
Mashg‘ulot turi: ma’ruza 
Mavzu: Lug’atshunoslik. 
Mavzu rejasi: 
1. Lug’atshunoslik (leksikografiya). Lu’gat turlari. Qomusiy va lingvistik 
lug’atlar. Umumiy va maxsus lug’at turlari. Bir tilli lug’atlar: izohli, etimologik, 
frazeologik, morfemik, orfoepik, imlo luhatlari. Ularning bir-biridan farqli 
tomonlari. Tarjima lug’atlar. Ikki tilli, uch tilli va ko`p tilli tarjima lug’atlar. 
2. Lug’atchilikdagi muammolar. Lug’at tuzish tamoyillari.
3. Tarixiy lug’atlar haqida. M.Qoshg’ariyning "Devonu lug’otit turk" (Turkiy 
so`zlar devoni), "Abushqa" lug’ati, M.Mahdixonning "Sangloh" (chig’atoycha-
forscha) lug’ati, L.Budagovning "Turkcha-tatarcha qiyosiy lug’at"i (rus tilida) va 
boshqalar. 
Adabiyotlar: 
1.Dadaboyev H. Tilshunoslik nazariyasi va metodologiyasi. Tuzuvchi – 
Toshkent, 2004. 
2. Лингвистический энциклопедический словарь. –М.,1990. 
3.Nurmonov A. Struktur tilshunoslik: ildizlari va yo‘nalishlari. –Andijon, 2006. 
4.
Nurmonov A. Lingvistik belgi nazariyasi. – Toshkent: Fan, 2008. 
5.
Nurmonov A. Linvistik tadqiq мetodologiyasi va metodlari. –Toshkent, 2011
Rahmatullayev Sh. Sistem tilshunoslik asoslari. –Toshkent, 2007. 
8 
2 
4-MODUL. GRAMMATIK MA`NO 
Mashg‘ulot turi: ma’ruza 
Mavzu: Grammatik ma’no lisoniy va pragmatik omillar yaxlitligida (2 soat) 
Mashg‘ulot rejasi: 
Grammatika. Grammatikaning ikki qismi: morfologiya va sintaksis. 
Morfologiya-so`z turkumlari, grammatik shakllar va so`zning ma'noli qismlari 
haqidagi fan.
2. Morfemika morfologiyaning bir bo`limi sifatida. O`zak va affiksal 
morfemalar. So`zning morfemik tarkibida bo`ladigan o`zgarishlar. 
3. Grammatik ma'no, grammatik shakl va grammatik kategoriya tushunchalari. 
Grammatik ma'noning yangicha talqini. XGM (xususiy grammatik ma'no)lar va 
ular orasidagi munosabat.
4. Grammatik ma'noni ifodalovchi vositalar. Ularning turli tillarda ma'no 
ifodalashda o`ziga xos o`rni.
 Adabiyotlar: 

---

108
1. Abduazizov A. Tilshunoslik nazariyasiga kirish. –Toshkent, 2010. 
2. Irisqulov I. Tilshunoslikka kirish. –Toshkent, 2009. 
3. Rasulov R. Umumiy tilshunoslik. –Toshkent, 2013. 
4. I.Yo‘ldoshev va b. Mutaxassislikka (tilshunoslikka) kirish. –Toshkent, 2018. 
307-b. 
5. Xolmanova Z. Tilshunoslik nazariyasi. –Toshkent, 2019. 
6. Qodirov Z. Oʻzbek tili grammatik kategoriyalarini sistem tadqiq etish (kelishik 
kategoriyasi): filol. fan. nomz. ... diss. avtoref. – Samarqand, 1993.