Ribоsоmаning mехаnоkimyoviy хususiyatlаri

Bunday sharoitlarda ribosom alar subbirliklarga dissotsiatsiyalanadi. Ular bir-biridan ultratsentrifuga yordamida ajratilishi mumkin. Subbirliklami biri o'lcham i bo'yicha ikkinchisiga nisbatan 2 marta kattadir. 70 S ribosom a subbirliklarini S kattaligi 50 S va 30 S ga teng, 80 S ribosomalarda u 60 S va 40 S dir. E. Coli da katta va kichik subbirliklar 34 va 21 tadan oqsil, 23 S va 5 S bo'lgan 2molekula rRNKni katta subbirlikda va 16 S rRNKni kichik subbirlikda

saqlaydi. Ribosomal oqsillar nafaqat ajratilgan, balki sekvenirlangan hamdir. Molekulyar og‘irligini turliligi bilan farqlanadi (6000 dan 75000 gacha).

ribosomalar ular eng ko'p tarqalgan hujayra organoidlari va oqsil sintezida qatnashadilar. Ular membrana bilan o'ralmagan va ikki turdagi bo'linmalardan iborat: katta va kichik, odatda, katta kichik birlik deyarli ikki baravar kichik.

Prokaryotik nasl katta 50S va kichik 30S subbirligidan tashkil topgan 70S ribosomalarga ega. Xuddi shu tarzda, eukaryotik naslning ribosomalari katta 60S va kichik 40S subbirligidan iborat.

Ribosoma harakatlanuvchi fabrikaga o'xshaydi, u xabarchi RNKni o'qiy oladi, uni aminokislotalarga aylantiradi va ularni peptid bog'lanishlari bilan bog'laydi.

Ribozomalar bakteriya umumiy oqsillarining deyarli 10% va RNK umumiy miqdorining 80% dan ortig'iga teng. Eukaryotlarga kelsak, ular boshqa oqsillarga nisbatan unchalik ko'p emas, ammo ularning soni ko'proq.

1950 yilda tadqiqotchi Jorj Palad birinchi marta ribosomalarni tasavvur qildi va bu kashfiyot fiziologiya yoki tibbiyot bo'yicha Nobel mukofotiga sazovor bo'ldi.