|
Bo’sh joylarni berilgan kerakli so’zlar bilan to’ldiring.
Bir narsaga erishish uchun albatta nimadandir voz kechamiz
Biz hayotda biror nimani amalga oshirishni istasak, biz uchun qiymatga ega bo’lgan boshqa bir narsani amalga oshirishdan ….to’g’ri keladi. ….juda muhim tushunchadir. Hayotdagi har bir narsa muqobil qiymat bilan chambarchas bog’liq. Biz…..dunyosida yashaymiz va shu sababdan tanlashga majburmiz. Muqobil qiymat orqali biz dunyoni yaxshiroq anglashimiz mumkin. Yuqori ma’lumotli ayollarning ma’lumoti kamroq ayollarga qaraganda uydan tashqarida ishlash ehtimoli nega yuqori ekanligi to’g’risida hech o’ylab ko’rganmisiz?. Bunga ham muqobil qiymat orqali javob olishimiz mumkin. Ma’lumotli ayollarning ishlab daromad toppish imkoniyati ko’proq bo’lganligi bois ularga uyda o’tirish qimmatga tushadi. Biror narsani sotib olishga sarflagan pulingizga boshqa narsani sotib olish imkoniyati mavjud emas. Xaridingizning muqobil qiymati siz shu xaridga…sarflaganingiz tufayli voz kechishingizga to’g’ri kelgan boshqa narsalarning siz uchun bo’lgan qiymatiga teng. Agar biror ishni qilishda pul sarflashingiz kerak bo’lmasa, ushbu harakat …. degani emas. Quyosh botishining go’zalligini tomosha qilish uchun sayrga chiqqanda pul sarflash shart emas, biroq sayrga chiqishning ham muqobil qiymati bor. Sayr uchun ketgan ….ni boshqa yumushlarga: o’rtog’ingiznikiga borish yoki kitob o’qishga sarflash mumkin edi.
taqchillik voz kechish pul xarajatsiz vaqt muqobil qiymat
Topshiriq. Quyida 6 ta asosiy Ishlab chiqarish imkoniyatlariga oid tushunchalar harflar ichida yashiringan, ulardan bittasi namuna uchun ko’rsatib o’tilgan. Gorizantal, vertikal va diagonal bo’ylab tushunchalarni topishga harakat qiling.
A
|
B
|
S
|
Q
|
A
|
U
|
I
|
O
|
S
|
F
|
J
|
S
|
K
|
V
|
Z
|
M
|
G
|
T
|
Q
|
H
|
L
|
A
|
Q
|
L
|
A
|
O
|
A
|
Q
|
T
|
A
|
Q
|
S
|
I
|
M
|
O
|
T
|
T
|
M
|
E
|
F
|
R
|
U
|
X
|
J
|
K
|
I
|
S
|
S
|
K
|
Q
|
A
|
U
|
T
|
D
|
Q
|
O
|
M
|
H
|
H
|
O
|
T
|
Z
|
E
|
R
|
L
|
Q
|
Y
|
S
|
X
|
J
|
N
|
A
|
F
|
P
|
E
|
T
|
A
|
Z
|
T
|
O
|
O
|
M
|
B
|
G
|
O
|
D
|
B
|
G
|
M
|
D
|
R
|
X
|
E
|
B
|
I
|
K
|
N
|
F
|
I
|
F
|
N
|
M
|
O
|
U
|
T
|
V
|
R
|
I
|
P
|
S
|
H
|
D
|
B
|
T
|
M
|
R
|
L
|
R
|
U
|
B
|
N
|
L
|
J
|
X
|
J
|
X
|
V
|
Y
|
L
|
X
|
P
|
N
|
G
|
N
|
A
|
F
|
K
|
V
|
K
|
M
|
N
|
I
|
S
|
B
|
I
|
Y
|
U
|
S
|
T
|
U
|
N
|
L
|
I
|
K
|
K
|
L
|
S
|
Z
|
U
|
M
|
G
|
M
|
I
|
P
|
L
|
B
|
L
|
B
|
P
|
X
|
A
|
A
|
S
|
K
|
F
|
L
|
V
|
R
|
H
|
N
|
Y
|
F
|
S
|
N
|
E
|
U
|
D
|
L
|
S
|
K
|
A
|
Z
|
G
|
M
|
T
|
A
|
3-MAVZU: TALAB VA TAKLIF.
BOZOR MUVOZANATI
Taklif o’zining talabini yaratadi.
J.B.Sey
Testlar
Ehtiyoj talabdan farqli o’laroq….
Narxga bo’g’liq bo’ladi;
Iste’molchi sotib olishni rejalashtirgan tovarlardir;
Iste’molchining cheksiz istaklarini ifodalaydi;
Iste’molchi tomonidan sotib olingan tovarlardir.
Talab ehtiyojdan farq qiladi, chunki….
ehtiyoj tovarni sotib olishni rejalashtirishni taqazo qiladi, ammo talab bunday rejani taqazo qilmaydi.
talab cheklanmagan, ehtiyojlar daromad bilan cheklangan.
talab har doim ehtiyojdan katta bo’ladi.
talab ehtiyojni qondirish va qaysi masulotni sotib olishning aniq rejasini ko’rsatadi, ehtiyoj esa cheksizdir va qaysi mahsulotlarni sotib olishning aniq rejasi yo’q.
3. Taqchillik natijasida….
ehtiyoj talabdan yuqori bo’ladi;
talab ehtiyojga teng bo'ladi;
talab ehtiyojdan yuqori bo'ladi;
aksariyat talablar qondiriladi.
Talab hajmi....
tovar narxiga bo’g’liq bo’lmaydi.
iste’molchilar ma’lum bir narxda sotib olishni rejalashtirgan tovar miqdorini ifodalaydi.
har doim narx bilan to’g’ri proporsional
har doim muvozanat miqdoriga teng.
5. Talab qonuniga ko’ra mahsulot narxi oshib borgan sari
a) mahsulotga bo’lgan talab kamayadi
b) mahsulotga bo’lgan talab miqdori(hajmi) kamayadi
c) mahsulotga talab oshadi
d) mahsulotga bo’lgan talab miqdori(hajmi) oshadi
6. Talab qonuni ko’rsatadiki.....
a) chizburgerga bo’lgan talab oshsa, chizburgrlar narxi tushadi
b) chizburgerning narxi oshsa, chizburgerga talab miqdori kamayadi
c) daromad oshsa chizburgerga bo’lgan talab miqdori oshadi
d) chizburgerlarning narxi oshsa, chizburlarga bo’lgan talab ham oshadi.
7. Talab qonuniga ko’ra, talab hajmi…
a) narx bilan teskari bog’liqlikda
b) aholi soni bilan to’g’ri bo’g’lanishda
c) daromad bilan to’g’ridan-to’gri bog’liqlikda
d) o’ribosar tovarlar bilan teskari bog’liqlikda
8. Quyidagilardan qaysi biri odamlarning sotib olish rejalariga ta’sir qiladi va talab egri chizig’i bo’ylab o’zgarib turadi va chiziqning ko’chishiga olib kelmaydi?
A) preferensiyalar
B) tovar narxi
C) daromad
D) to’ldiruvchi tovarlar narxi tovarlarning narxi
9. Talab qonuniga ko’ra…
Talab hajmining kamayishi talab chizig’ini chap tomonga siljishiga olib keladi
Boshqa sharoitlar o’zgarmaganda, tovar narxining oshishi unga bo’lgan talabning kamayishiga olib keladi
Boshqa sharoitlar o’zgarmaganda tovar narxining oshishi unga bo’lgan talab hajmining kamayishiga olib keladi.
Tovar narxining oshishi unga bo’lgan talabning oshishiga olib keladi.
10. Talab qonuni talab egri chizig’ining.....ko’rsatadi.
A) narx ko’tarilganida chapga siljishini
B) narx ko’tarilganda har doim o'ngga siljishini
C) past tomonga yo’nalishini.
D) yuqoriga tomon yo’nalishini
11. O’rinbosar tovar bu….
Boshqa tovarga qaraganda sifatli tovar
Boshqa tovar o’rniga foydalanib bo’lmaydigan tovar
Boshqa tovar o’rniga foydalanish mumkin bo’lgan tovar
Boshqa tovarga qaraganda sifati past tovar
12. Iste’molchi birinchi tovarning narxi oshganda ikkinchi tovardan ko’proq sotib olishni boshlashsa bunday tovarlar…..
a) normal tovarlar
b) o’rinbosar tovarlar
c) to’ldiruvchi tovarlar
d) past toifali tovarlar
13. Quyidagilardan qaysi biri o’rinbosar tovarlar?
a) disk va disk player
b) cola va pepsi
c) avtomobil va benzin
d) karam va karam salati
14. Mahsulotga bo’lgan talab oshadi qachonki o’rinbosar tovar narxi……va to’ldiruvchi tovar narxi…..
Kamaysa, kamaysa
Oshsa, kamaysa
Kamaysa , oshsa
Oshsa, oshsa
15. To’ldiruvchi tovar bu…
Bir-biri bilan bog’liq bo’lgan tovar
Ikkinchi birsiga qaraganda yuqori sifatli tovar
Ikkinchi birsiga qaraganda sifatsiz tovar
Bir-birining o’rniga foydalanish mumkin bo’lgan tovar
16. Odamlar keying hafta benzin narxi ko’tarilishidan xabar topdi. Natijada….
Keyingi hafta benzin taklifi qisqaradi
Benizn narxi bugun tushushni boshlaydi
Benzinning bugungi taklifi oshadi
Benzinga bugungi talab oshadi
17. Normal tovarlarga bo’lgan talab chizig’i chapga ko’chadi agar daromad…..va kelajakda ushbu mahsulotning narxi….
Kamaysa.kamaysa
Oshsa, oshsa
Oshsa, kamaysa
Kamaysa, oshsa
18. Agar daromad oshsa, yoki o’rinbosar tovar narxi tushsa, u holda…
a) taklif chizig’i o’ng tomonga ko’chadi
b) talab chizig’i o’ng tomonga ko’chadi
c) taklif chizig’i chap tomonga ko’chadi
d) talab chizig’i chap tomonga ko’chadi
Do'stlaringiz bilan baham: |
