Respublikasioliy

KIRISH

0 ‘zbekistonimiz ulug‘vor davrlami boshidan kechirmoqda. Mus- taqillik tufayli jamiyatimiz hayotida tub mazmunli o‘zgarishlar amal- ga oshib, har tomonlama taraqqiyot bilan birga bir mamlakat, bir xalqqa xos o‘zgarishlar ham paydo bo‘lib rivoj topmoqda. Bular ichida iqtisodiyot alohida o‘rin egallaydi. Kelajagi buyuk 0 ‘zbe- kiston davlatining negizi bo'lgan va mustaqil rivojlanadigan iqtiso- diyotga asos solinmoqda.

Mustaqil iqtisodiyotni ta’minlash bozor asosidagi iqtisodiyotni yaratish orqali amalga oshmoqda, shunga ko‘ra bundagi asosiy yo‘l, yo‘nalish bozor iqtisodiyotini yuzaga keltirishdir. Iqtisodiy rivojla- nish muammolarini ma’lum darajada hal etib, iqtisodiyotning porloq kelajagini ta’minlay oladigan yo‘l bozor usuli ekanligi, mam- lakatimiz uchun bundan boshqa iqtisodiy tizim, usul yo‘q ekanligi biz uchun yaqqol haqiqatdir.

Shunga ko‘ra bozor iqtisodiyoti mohiyati, shakllari, qonuniyatlari va bulardagi bor xususiyatlar kabilami aniqlash, ulami o‘rganish hozirgi iqtisodiy amaliyotimiz uchun juda dolzarb vazifadir.

0 ‘zbekiston Respublikasida bozor munosabatlariga o‘tish bosh- langandan beri bozor iqtisodiyotining nazariy asoslarini chuqur o‘rganish, uning zamonaviy yutuqlari va xorijiy mamlakatlar taj- ribasini umumlashtirib, takomillashgan bozor munosabatlarini rivoj- lantirish davr taqozasiga aylandi.

Bozor iqtisodiyotining bir necha asrlik rivojlanish tarixidan ma’lumki, bozor iqtisodiyotiga iqtisodiy o‘sish yoki qisqarish, ish- sizlik, inflyatsiya, aholining boy va kamba-g‘allarga tabaqalashuvi, mahalliy va xalqaro miqyosda raqobat, manfaatlar to‘qnashuvi kabi jarayonlaming yuz berib turishi xosdir. Albatta, bu jarayonlar o‘z- o‘zidan yuz bermaydi, ulami oldindan ko‘ra olish, yechimini topish uchun makroiqtisodiyotning nazariy ilmi asoslariga ega bo‘lish, ulaming mohiyatini tushunib yetish, hamda yangi g‘oya va fikrlar bilan boyitish imkoniyati bo‘lmog‘i kerak.

Biror resurs yoki tovaming yetishmovchiligi yoki ortiq bo‘lishi ehtimollari bor ekan, iqtisodiy tizim umumiy muvozanatining buzili- shi, masalan inflyatsiya, ishsizlik, milliy daromadning kamayish hol- lari ham yuz berishi tabiiy. Shuning uchun iqtisodchilar bozor mu- nosabatlari sharoitida mamlakatimizda iqtisodiy o‘sish va uning

3

samaradorligini oshirish, iqtisodiy barqarorlashtirish, hamda inflyat- siyani bartaraf etish, xalq farovonligini oshirish, tashqi aloqalami kengaytirish kabi dolzarb masalalarni tahlil qila olishlari, kerak boMganda muhim qarorlar qabul qila olishlari zarur. Bunday muta- xassislar tayyorlashda «Makroiqtisodiyot» kursini o‘qish muhim rol o‘ynaydi. Kursni o'rganish iqtisodiy jarayonlarning ilmiy asoslarini hamda ilg‘or mamlakatlardagi bu jarayonlarni tartibga solish amali- yot va to‘plangan boy tajribani o‘zlashtirish imkonini beradi. Res- publika iqtisodiyoti yangicha munosabatlarga o‘tish bosqichida tur- gan sharoitda esa bu masalalar ayniqsa ahamiyatlidir.

Ushbu ma’ruzalar kursining maqsadi talabalarga makroiqtisodi- yotning nazariy asoslari to‘g‘risida tushuncha berish orqali ularga o‘zlari yashayotgan jamiyatning iqtisodiy qonun-qoidalarini to‘g‘ri va chuqurroq tushuntirish hamda jamiyatda o‘z o‘mini topish va keng qamrovli bilimlar egasi bo‘lib yetishishlariga ko‘maklashishdir.

4