Respublikasioliy

Adabiyotlar

1. 
   Karimov I. A. “O 'zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo'lida”, Toshkent, ”О 'zbekiston”, 1995y.
   
2. 
   Yo'ldoshevZ. QosimovM. “Makroiqtisodiyot asoslari ” Toshkent, “O'qi- tuvchi’\ I994y.
   
3. 
   Hakimova M. "Makroiqtisodiyot ”, Toshkent “Mehnat ”, 1997y.
   
4. 
   Agapova T. A. SereginaS. Ғ. “Makroekonomika”, Moskva-Ufa, 1995y.
   
5. 
   Abdullaev Yo. “Bozor iqtisodiyoti asoslari: 100 savol va javob” - Toshkent “Mehnat”, 1997y.
   
6. 
   MakkonnellKL, BryuS. “Ekonomiks”11-2, Moskva “Respublika”, 1992y.
   
7. 
   Grigori N. Menkyu. “Makroekonomika”Moskva, MGU., 1994y.
   
8. 
   Burdo М., Viplosh Ch. “Makroekonomika” (Yevropeyskiy tekst), S. Peterburg.
   
9. 
   Kostyak V. N. “Makroekonomika”-М., 1998
   
10. 
    David N. Hyman: Economics. Richard D. IRWIN, INC. 1995.
    

Iqtisodiy o‘sish muammosini o‘rganish juda muhim ahamiyatga ega, chunki iqtisodiy o‘sish farovonlikni oshiradi, uni belgilab beruvchi omillar tahlili esa turli mamlakatlarda bir vaqtning o‘zida, bir mam-
35

lakatning o'zida, ammo uning turli davrlarida iqtisodiy rivojlanish dara­ jasi va uning sur’atlaridagi farqni tushuntirib berish imkonini yaratadi.

Iqtisodiy o‘sishning makroiqtisodiy nazariyasi bir qator muhim masalalami hal etishga qaratilgan. Bular ichida eng asosiylari:

iqtisodiy o‘sishni ta’minlash;

iqtisodiy o‘sishga ta’sir etuvchi omillar;

nima uchun ba’zi mamlakatlar tez, boshqalari sekin rivojlanadi; yuqori darajadagi farovonlikka erishgandan so‘ng, uni saqlab qolish uchun qanday chora-ladbirlar ko'rish masalasi; iqtisodiy rivojlanish darajasi past boMgan mamlakatlar iqti­ sodiy o‘sishga erishishda qanday yoM tutmogM kerakligi muammosi;

iqtisodiy o‘sishning kamchiliklari.

Bu va shu kabi bir qancha masalalar iqtisodiy o‘sishning makro­ iqtisodiy nazariyasida hal etiladi.

1. Iqtisodiy o‘sish va uning ko‘rsatkichlari

Real YalMni uzoq vaqt oraligMda o‘sib borish tendensiyasi iqti­ sodiy o‘sishni bildiradi. Bu ta’rifning kalit so‘zlari quyidagi ma’noni anglatadi:

1. 
   tendensiya so‘zi real YalM yiliga ko‘payishi majburiy emas- ligini, faqatgina “trend” deb ataluvchi iqtisodning yo‘nalishinigina ko‘rsatadi;
   
2. 
   uzoq vaqt oraligMda, chunki iqtisodiy o‘sish uzoq muddatni xarakterlovchi ko‘rsatkichdir va shuning uchun so‘z YalMning po­ tensial hajmi ya’ni, resurslaming toMiq bandlik sharoitidagi YalM, iqtisodning ishlab chiqarish imkoniyatlari o‘sishi haqida boradi;
   

5. 
   real YalM, nominal YalM emas, chunki oxirgisi narxlar dara­ jasi o‘sishi hisobiga ortishi mumkin, bunda ishlab chiqarishning real hajmi qisqarishi ham kuzatilishi mumkin. Shuning uchun iqtisodiy o‘sishning asosiy ko‘rsatkichi real YalM kattaligi hisoblanadi.
   

Gnfik ko‘rinishda iqtisodiy o‘sishni uch xil usulda tasvirlash mumkin:

real YalM egri chizigM orqali

ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizigM orqali yalpi talab-yalpi taklif modeli orqali (AD-AS modeli)

36

Real YalM

LRASl LRAS2

Vaqt(yillar) SI S2 S3 Y*l Y *2 Y

Iste’mol tovarlari

1. 
   rasm b) rasm v) rasm