Respublikasioliy

Ijtimoiy ishlab chiqarish ko‘lamini belgilashda narxlarning ahamiyati. Nominal va real YaMM

Amaliyot (MHT) da narxlarning 2 ko‘rinishi qo'llaniladi:

- joriy yokihaqiqiy narxlar;

- о *zgarmas yoki soiishtirma bazis narxlar.

Shu yildagi joriy yoki amaldagi narxlar yil mobaynida mahsulot ishlab chiqarish va uning iste’moli o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlashda qo‘llaniladi hamda takror ishlab chiqarishning moliyaviy qiymat jihat- larini aks ettiradi. Lekin joriy narxlardan ishlab chiqarishni ma’lum bir vaqt davomida tahlil qilish uchun foydalanish maqsadga muvofiq emas. Chunki ularning har qanday oshishi yoki pasayishi ijtimoiy mahsulot va milliy daromadning hajmiga bevosita ta’sir etib, iqtisodi­ yotning haqiqiy ahvolini buzib ko‘rsatadi. Milliy iqtisodiyotni rivoj- lanishiga haqqoniy baho berish uchun o‘zgarmas narxlardan foy- dalaniladi. 0 ‘zgarmas yoki soiishtirma bazis narxlar - bu asos qilib

19

olingan biron-bir yildagi mahsulotning narxi bo‘lib, tahlil qilinayotgan davr uchun ishlab chiqarish hajmini qiymat jihatdan baholashda foy- dalaniladi. Bu narxlar mahsulotning natural hajmini o‘zgarishini ilg‘ash imkonini beradi va ishlab chiqarishni ma’lum bir vaqt davomida haqiqiy o‘zgarishini aks ettiradi.

Pulda ifodalangan va muayyan narxlarda hisoblangan mahsulot nominal YaMM deb yuritiladi. Nominal mahsulot hajmi mahsulot­ ning moddiy miqdori va narxiga bog‘liqdir.

Milliy ishlab chiqarish hajmini o‘zgarishiga narxlarning ta’sirini bartaraf etish maqsadida deflyator yordamida real yalpi ichki mah­ sulot hisoblanadi.