Respublikasi qishloq xo’jaligi

rasm. Kartoshka konteynerlarda saqlanganda shamollatish tizimining ishlash sxemasi.

6. 
   rasm. Omborxonalarning printsipial sxemalari: a-Handakli, b-to‘kma (konteynerli), v- ochiq sektsiyali, g-izolyatsiyalangan sektsiyali, d-tovar ishlov berish sexiga ega yengil metall konstruktsiyali sektsiyali, 1-Handak, 2-ventilyator, 3-mahsulotlarni to‘kma yoki konteynerlarda joylash binosi, 4-ochiq sektsiyalar, 5-tambur, 6-izolyatsiyalangan seksiya, 7-tovar ishlov berish sexi, 8-maishiy xizmat ko‘rsatish binosi, ta’mirlash ustaxonasi, dam olish xonasi. Kartoshkani konteynerlarga dalaning o‘zida kartoshka kovlagich yordamida qazilib, tuganaklari qo‘l bilan yig‘ilib joylash yaxshi natija beradi. To‘kma usulga nisbatan konteynerli usul saqlanganda omborning sig‘imini foydali ishlatish koeffitsientini tushirib yuboradi.
   

Saqlash omborxonani tayyorlashdan boshlanadi: ta‘mirlash, chiqindi va o‘tgan yilgi kartoshka qoldiqlarini puxtalik bilan tozalash, mahsulot joylashdan 2-3 hafta avval oqlash ishlarini bajarish va b. Ohakka mis ku’orosi qo‘shib oqlanadi.
Omborxona yuklash transportyori uchini goroizontal tekislikda doimiy o‘zgartirish yo‘li bilan to‘ldiriladi. Yuklash polga nisbatan yuklagich uchi 30 sm dan katta bo‘lmagan masofada joylashdan boshlanadi, keyin esa uchlik har safar o‘sha oraliqda to‘kilgan massa shakllanishi bo‘ylab asta-sekin ko‘tariladi. Yuklash belgilangan balandlikka yetgach, to‘kilgan massaning ustki qismidan yuklagichning yo‘li bo‘ylab har safar 30-40 sm ga ko‘tarib yuklash amalga oshiriladi. Bunday rejim tuganaklarni zararlamasdan yuklashni va g‘ovaklik hamda to‘kma massasining yaxshi shamollatilishini ta‘minlaydi, bunda yirik tuganaklar pastga polga yaqin dumalab tushadi. To‘kilgan massaning ustki qatlami joylashdan keyin tekislanadi. Saqlashning harorat rejimi kartoshkaning qaysi maqsadda ishlatilishiga bog‘liqdir. SHamollatishning intensivligi saqlash davriga bog‘liqdir. Shamollatishning intensivligi urug‘lik kartoshka uchun 70 m3/t/s, oziq-ovqat uchun 50 m³/t/s bo‘lishi kerak. Buning uchun ventilyatorlar mos keladigan unumdorlik va havo bosimiga ega bo‘lishi kerak. Masalan, sig‘imi 1000 t bo‘lgan omborxonada bita ventilyatorning ish unumdorligi 50–70 m3/t/s oralig‘ida bo‘lishi kerak. Biroq bunday ventilyatorlar katta quvvatli elektrdvigateliga ega, ishlatish qiyin va b. Shuning uchun qo‘shimcha qurilish xarajatlari va ikkita aralashtirish kamerasini o‘rnatish bilan bog‘liq bo‘lsada, har bir magistral kanalning chekka tomonidan bittadan ikkita ventilyator o‘rnatish maqsadga muvofiqdir. Avvalari namunali loyihalarda TS–4–70 N6, 8; 10; 12 i 14 seriyalardagi markazdan qochma ventilyatorlar ko‘zda tutilgan xalos.

6. 
   rasm. Angar ti’idagi omborxonaning shamollatish tizimi.
   

Bu ventilyatorlar katta gabarit o‘lchamga ega, chunonchi o‘rnatish uchun maxsus bino talab etiladi. Oxirgi vaqtlarda xuddi shunday ish unumdorligiga ega o‘qli ventilyatorlar omborxonalarda qo‘llanilmoqda. Ular bevosita magistral kanalning chekka tomoniga o‘rnatiladi va markazdan qochma ventilyatorga nisbatan katta ustunlikka egadir. 3-4 m ga yuklash uchun havo bosimi 350- 400-700-800 ‘a oralig‘ida bo‘lishi kerak.

6.