Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

6

va ijodiy g‘oyalar kerak. Shaxsiy darajada globallashuv hayotning tobora tezlashib borayotgan sur’atini keltirib chiqaradi. Bizda juda ko‘p ma’lumot mavjud, ammo bugun o‘rgangan narsalarimiz erta- ga osonlikcha eskirishi mumkin. Garchi tez o‘zgarishlar ham yangi imkoniyatlar keltirsa-da, endi biz butun dunyo bo‘ylab iste’dodli odamlar bilan raqobatlashishimiz kerak. Ushbu muhitda muvaf- faqiyat qozonish uchun bizga ishonchli qarorlar qabul qilishga va tezda yangi bilimlarni egallashga yordam beradigan ijodiy fikrlash qobiliyatlari kerak.

Ammo ijodiy fikrlash qobiliyatlari deganda nimani tushunam- iz? Asosan, bu ikki narsaga bog‘liq – tanqidiy fikrlash va ijodkor- lik. Tanqidiy fikrlash aniq va oqilona fikrlashdir. Bu aniq va munta- zam ravishda fikrlashni, boshqa narsalar qatorida mantiq va ilmiy fikrlash qoidalariga rioya qilishni o‘z ichiga oladi. Ijodga kelsak, bu yangi va foydali g‘oyalarni taklif qilish, muqobil imkoniyatlarni yaratishdir. Ushbu masalada fikrlash qobiliyatlarining ikki xil usuli mavjud bo‘lib, shu o‘rinda siz quyidagilarni so‘rashingiz mumkin: Qaysi biri muhimroq, tanqidiy fikrlash yoki ijodkorlik? Qisqa javob shundaki, ular bir xil darajada muhimdir. Muammolarni hal qilish uchun g‘oyalarni taklif qilish uchun bizga ijodkorlik kerak, ammo bu g‘oyalarni baholash va takomillashtirish uchun tanqidiy fikrlash kerak. Ular bir-birini to‘ldiradi va insonlarni fikrlash qobiliyatini mukamallik sari yetaklaydi.
Biz avval ijodiy fikrlashni muhokama qilamiz. Ko‘rib turgani- mizdek, ijodiy fikrlash haqida muntazam ravishda aytishimiz mum- kin bo‘lgan ko‘p narsalar mavjud. Ijodiy fikrlovchi bu quyidagilar- ni bajarishga qodir bo‘lgan kishidir:

• 
  fikrlar orasidagi mantiqiy aloqalarni tushunish;
  
• 
  fikrlarni qisqacha va aniq shakllantirish;
  
• 
  argumentlarni aniqlash, tahlil qilish va baholash;
  
• 
  qarorning ijobiy va salbiy tomonlarini baholash;
  
• 
  gipotezaga qarshi dalillarni baholash;