Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Jadval algoritmik ketma-ketlikda to’ldiriladi. Avval talaba yakka xolda fikrlarning ketma-ketligini belgilaydi so’ngra gurux bilan ketma-ketligini belgilaydi. O’qituvchi tomonidan to’g’ri ketma-ketlik e’lon qilinganidan keyin talaba yakka va guruxdagi xatosini to’g’rilaydi. Katta sondan kichigini ayiradi. Jami ballar soni xisoblanadi.

Guruh	Guruh	To’g’ri	Yakka	Yakka	Fikrlar tartibi
baxosi	xatosi	javob	xato	baxo
					Banklar alohida xususiyatlarga ega yuridik shaxs
					Banklarda buxgalteriya hisobi umumiy buxgalteriyadan farq qilmaydi
					Hisobvaraqlar rejasi tarkibiy tuzilishi
					Buxgalteriya ishini tashkil etish tamoyillari
					“Buxgalteriya hisobi” iborasiga ta’rif bering
					Jalb qilingan mablag’lar va ularning manbalari

O’quv topshiriq:
«Guruhlarda juftlik yoki kichik guruxlarga bo’linib ishlash» orqali
o’qituvchi talabalarni to’rt guruxga ajratadi. Xar bir guruxga muxokama qilish uchun quyidagi topshiriqni xavola qilinadi:

1. 
   – gurux
   

Buxgalteriya hisobini tashkil qilish asoslarini gapirib berish.

2. 
   – gurux
   

Buxgalteriya provodkalarini bajarish asoslari tushuntirib berish.

3. 
   – gurux
   

Banklarda buxgalteriya apparatining tuzilishi va uning vazifalarini yoritib berish.

4. 
   – gurux
   

Hisobvaraqalar rejasining tuzilishi va uning tavsifini tushuntirib berish.

2-MAVZU. BANK HUJJATLARI VA HUJJATLAR AYLANISHI REJA:

1. 
   Bank hujjatlarining mazmuni, ahamiyati, turlari va ularning tavsifi.
   

2. Banklarda hujjatlar aylanishini tashkil qilish.

3. 
   Buxgalteriya hujjatlarini saqlash tartibi.
   

Amaliy mashg’ulotni o’qitish texnologiyasi

O’quv mashg’ulotining shakli	Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulot
Amaliy mashg’ulot rejasi	Bank hujjatlarining mazmuni, ahamiyati, Bank xujjatlarining turlari va ularning tavsifi. Banklarda hujjatlar aylanishini tashkil qilish. Buxgalteriya hujjatlarini saqlash tartibi. Ichki bank nazorati, uning turlari va ahamiyati.
O’quv mashg’ulotining Hujjatlashtirish va ularni tashkil etish to’g’risidagi maqsadi bilimlarini mustaxkamlash va chuqurlashtirish.
Pedagogning vazifalari: Mavzuni o’zlashtirish bo’yicha rag’barlantirishni tashkil etish; Mavzu bo’yicha bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish; O’z qarashlarini shakllantirish va bayon qilish jarayonini tashkil etish.	O’quv faoliyatining natijasi: Talaba: Hujjatlar va ularni turlarini sanab beradi; Inventarizatsiyani o’tkazilish texnikasini aytib beradi; Hujjatlashtirishning ma’nosini tushuntiradi; Hujjatlar aylanishini tashkil etish to’g’risida ma’lumot beradi; Operatsion kun va uni tashkil etish masalalarini bayon qiladi
O’qitish usullari va texnika	Amaliy mashg’ulot, kichik guruxlarga bo’linib ishlash bir-biridan o’rganish usuli; «Taqdimot», «Loyixa» texnikasi
O’qitish vositalari	Darslik va ma’ruzalar matnlari, komp’yuter texnologiyasi, slaydlardan foydalanish
O’qitish shakli	«Taqdimot», «Loyixa» kichik guruxlarga bo’linib ishlash».

Amaliy mashg’ulotning texnologik kartasi

Bosqichlar,	Faoliyat turi
Vaqt	O’qituvchi	Talabalar

1 bosqich. O’quv faniga kirish (5 min.)	Mavzuni e’lon qiladi, o’quv Mashg’ulotining maqsadi va o’tkazish rejasini bayon qiladi. Mashg’ulotning guruhlarda ishlash texnologiyasi bilan o’tkazilishini e’lon qiladi. Mavzuning asosiy tushunchalari bo’yicha tezkor so’rov o’tkazadi. «Nima uchun bank faoliyatida hujjatlashtirish muhim ahamiyatga ega?» savolini beradi. Bir-ikki javoblarni eshitadi. Mashg’ulotning guruhlarda davom etishini bildiradi.	Eshitadilar va yozib oladilar Savollarga javob beradi
2 bosqich. Guruhlardagi faoliyat (20 min.)	Guruhni 2 ta kichik guruhga bo’ladi. O’quv masalalrini tarqatadi. Qanday o’quv natijalariga erishishni Aniqlaydi, baholash mezonlari va ko’rsatkichlarini belgilaydi. Guruhlarda ish boshlanganini e’lon qiladi.	O’quv ma’lumotlari va baholash mezonlari bilan tanishadilar Vazifalarni bajaradilar
3 bosqich. Prezentatsiya (45 min.)	3.1. Guruhlarning taqdimotni va baholashlarini tashkil qiladi. Belgilangan topshiriqlar bo’yicha bajarilgan ishlarga e’tiborini qaratadi va olingan ma’lumotlarni umumlashtiradi va xulosalarni izohlaydi.	3.1. Taqdimotda qatnashadilar, muhokama qiladilar,baholaydila r
4 bosqich. Yakuniy (10 min.)	Bajarilgan ishlar bo’yicha xulosa qiladi. Mustaqil bajarish uchun «Tijorat banklarida ishlatiladigan hujjat turlari» mazmunidagi chizma tayyorlab kelish vazifasini beradi.	4.1. Eshitadilar va yozib oladilar

O’quv topshiriqlari «Taqdimot»

1. 
   guruh.
   

Banklarda operatsion ish kunini tashkil etish vazifasini chizmalar yordamida tushuntiring. Buxgalteriya apparati xodimlari vazifalarini sanab o’ting.

2. 
   guruh
   

Tijorat banklarida qo’llaniladigan va buxgalteiyada qayd etiladigan hujjatlar turkumlarini guruhlang va ularga qisqacha ta’rif bering. Korgazmali qurollar tayyorlang.

3. 
   guruh
   

Mijozlar va bank tomonidan rasmiylashtiriladigan hujjatlarni sanab chiqing? Ularning har biriga izoh bering. Korgazmali qurollar tayyorlang.
Guruh ishlarini baholash jadvali

Guruh Javobning
to’liqligi, Aniqligi va tushunarligi
(mak 0,8)
Berilayotgan ma’lumotning ko’rinishi
(mak 0,5)
Guruh a’zolarining
faolligi (mak 0,2)
Jami ballar

1
2
3
O’quv topshiriqlari «Loyiha» tayyorlash

1. 
   guruh.
   

1. 
   Dastlabki nazorat bo’yicha chizma tayyorlang va unga izoh bering
   
2. 
   Dastlabki nazorat yakuniy nazorat bilan nimasi bilan farq qilishini izohlang.
   

2. 
   guruh
   

1. 
   Yakuniy nazoratning mazmunini chizmalar yordamida tushuntiring
   
2. 
   Yakuniy nazorat joriy nazorat bilan nimasi bilan farq qilishini izohlang.
   

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Hisob tsikli tushunchasi.
   
2. 
   Sintetik va analitik hisoblarining mazmuni.
   
3. 
   Analitik hisob (yordamchi kitob) va uning tavsifi.
   
4. 
   Sintetik hisob (bosh kitob) va uning tavsifi.
   

3. MAVZU. BANK ICHKI NAZORATI

REJA:

1. Bank ichki bank nazorati, uning turlari va ahamiyati.

2. 
   Ichki nazoratini tashkil qilish
   

3. Dastlabki nazorat, joriy nazorat, so‘ngi nazorat.

Tayanch so‘z va iboralar:
Nazorat, operatsiya, hujjat, hisob-kitob, dastlabki nazorat, joriy nazorat, yakuniy nazorat.

1. Bank ichki bank nazorati, uning turlari va ahamiyati.

Bank operatsiyalari ichki nazorati - bank rahbariyati va barcha bank xodimlari tomonidan kunlik bank operatsiyalarini amalga oshirish jarayonida ularning qonunchilikka mosligi, samaradorligi, yuqori malakada bajarilishi va moliyaviy hisobotlarning ishonchliligini ta’minlash tizimi;
Ichki nazorat ma’lum yoki aniq vaqt mobaynida amal qilinishi lozim bo’lgan tartib yoki qoida bo’lmasdan, balki u bankning barcha bo’g’inlarida kunlik bank operatsiyalarning boshlanishidan tortib tugagunga qadar doimiy yuritiladigan bank

faoliyatining ajralmas qismidir.
Ichki nazorat o’z navbatida dastlabki nazorat, joriy nazorat va yakuniy nazoratga bo’linadi.
Ichki nazorat tizimi kerdit tashkiloti sifatida bank joriy holatini tahlil qilishda, banklarni taraqqiy toptirishda juda muhim element bo’lib, bank menejmentining ajralmas bo’lagi hsoblanadi. Ichki nazorat tizimi o’zida ichki nazoratning turli yo’nalishlari va bo’limlarini jamlaydi. Ichki nazorat bank xodimlari tomonidan yo’l qo’yilgan turli xatoliklar va qonun buzilishlar natijasida paydo bo’ladigan yo’qotishlarni minimallashtirish maqsadida bank boshqaruvi tomonidan yaratilgan nazorat tizimi sifatida faoliyat yuritadi. Biroq bank ichki nazoratining mohiyati faqatgina tekshiruv metodlari jamlanmasidangina iborat emas, shunday bo’lsada u bank tomonidan o’z aktivlari butligini ta’minlash, boshqaruv siyosatiga amal qilish, moliyaviy hisobotlar ishonchliligini tekshirish va samarali ish faoliyatini tashkil etish maqsadida ishlab chiqilgan chora-tadbirlarni o’zida ifoda etadi.
Ichki nazorat administrativ va moliyaviy nazorat kabi ikki shakldan iborat bo’ladi: Administrativ nazoratda jarayon, ish va protseduralarni tashkil qilish, hujjatlashtirishni yuritish rejasiga asoslanadi. Moliyaviy nazorat hujjatlashtirishga asoslanib, ushbu hujjatlashtirish moliyaviy hisobotlar ishonchliligini ta’minlash va aktivlar butligini saqlash vazifasi bilan bog’liq. Faoliyat natijalarini nazorat qilishda jarayon dokumentatsiya jarayoni bilan bog’liq bo’lib, u bank mahsulotlari tannarxining rejadagi va haqiqatdagi ko’rsatkichlari va ularning rentabelligi bilan bog’liq hisoblanadi.
Bank nazoratining asosiy maqsadi xodimlarning qonunchilik hujjatlari, Markaziy bank va boshqa tegishli organlarning meyoriy hujjatlariga o’z ish faoliyatida amal qilishi, bank tomonidan amalga oshirilayotgan operatsiyalarga yuqori darajada ishonchlilikni ta’minlash va bank faoliyatidagi mumkin bo’lgan risklarni kamaytirish yo’li bilan omonatchilar va kreditorlar manfaatini himoya qilishdan iborat.
Nazariy jihatdan bank ichki nazoratning bir qancha shakllarini mavjud.
Ularni umumiy qilib 2-rasmda ko’rsatilgandek tasniflash mumkin.