Республикаси олий ва

Call =
8,6472
Пут опцион бозор нархи	Put =	7,1308
Четланиш даражаси , Колл (delta)	Hc =	0,58218
Четланиш даражаси, Пут (delta)	Hp =	-0,52158

холатда Колл опцион ва Пут Опционларнинг нархини аниқланг.

4. 
   “Black-Skoulz” модели формуласи орқали юқорида кўрсатилган масалага ечим топамиз, яъни Колл опцион ва Пут Опционларнинг нархини аниқлаймиз. Бунинг учун Microsoft Ecel дастури орқали ҳисоблашлар амлга оширамиз қуйидаги натижаларга эга бўламиз. Қуйида “Black-Skoulz”
   

модели формуласи орқали Microsoft Ecel дастурида амалга оширилга ҳисоблашлар келтирилган.

N(d1) and N(d2) ларни Кол опцион учун хисобланиши
d1 =	0,207496244	Асл ҳолидан стандарт четланиши
y =	0,954139455
x =	0,390445911
w =	0,582179755
N(d1) =		0,582179755	c Биргаликдаги нормла четланиш d1
d2 =	-0,05413327	Асл ҳолидан стандарт четланиши
y =	0,98761576
x =	0,398358196
w =	0,52157569
N(d2) =		0,47842431	Биргаликдаги нормла четланиш d2

N(-d1) andN(-d2) ларни Пут опцион учун хисобланиши
- d1 =	-0,20749624	Асл ҳолидан стандарт четланиши
y =	0,954139455
x =	0,390445912
w =	0,582179754
N(- d1) -		0,417820246	Биргаликдаги нормла четланиш –d1
- d2 =	0,054133265	Асл ҳолидан стандарт четланиши
y =	0,98761576
x =	0,398358196
w =	0,52157569
N(- d2) =		0,52157569	Биргаликдаги нормла четланиш - d2

5. Хулоса

“Black-Skoulz” модели орқали Колл опцион ва Пут Опционларнинг нархини аниқланганда унинг ҳақиақтда бозор нархларига нисбатан бироз камбўлган даражада четланишларникузатамиз. Агар жадвалга этибор қиладиган бўлсак Колл опционнинг нархи 8.6472 долларга тенглиги яъни компаниянинг бир дона акцияларининг сотишидан оладиган дармодадини кўришимиз мумкин ва унинг бозор нархидан четланиши 0.58218
коэффициентга тенг ва Пут опционларнинг нархи эса 7.1308 долларга ёки унинг бозор нархидан четланиши 0.52158 коэффициентга тенглигини аниқлаймиз. Ушбу модел орқали биз бир неч қийматли опционларни тез ва яқин эхтимолликда ҳисоблаб чиқамиз. Шунингдек модел орқали биз Опционларининг келажакда кутиладиган нархларни олдиндан хисоблашимиз мумкин бўлади. Агар “Black-Skoulz” модели орқали олинган натижаларша эътибор қаратадиган бўлсак, 80 кун муддатдан сўнг компаниянинг бир дона акциясини сотиш ёки сотиб олиш операцияларини бажариши мумкин, чунки юқоридаги натижалардан компания опционларининг баҳосини ижобий бахолаш мумкин бўлади. Ҳаридор колл опционни сотиб олишда акциялар курсини кўтарилишига умид қилади. Агар контракт муддатининг тугаши моментига акциялар нарҳи кўтарилса, унда колл опцион ҳаридорининг даромади ҳисобланади. Юқоридаги ҳолатда компания даромадли опционга эга бўлади ва опцион операциялари компания учун ижобий характерга эга хисобланади.

6. 
   МАВЗУ: МОРЛИЯ ИНСТИТУТЛАРИ БИЛАН БОҒЛИҚ РИСКЛАРНИ БОШҚАРИШ
   

РЕЖА:

1. 
   Молия институтларининг вужудга келиши ва уларнинг функциялари;
   
2. 
   Жаҳон банки гуруҳи ва унга кирувчи ташкилотлар фаолиятида риск таҳлили;
   
3. 
   Инвестицияларни кафолатлаш бўйича кўп томонлама агентлик фаолияти;
   

Риск турлари: Молиявий институтлар фаолиятида дуч келиши мумкин бўлган рисклар классификацияси:

• 
  Кредит риск
  
• 
  Бозор риски
  
• 
  Фоиз ставка риски
  
• 
  Валюта риски
  
• 
  Товар риски
  
• 
  Ликвидлик риски
  
• 
  Қайта молиялаш риски
  
• 
  Операцион риски
  
• 
  Мамлакат риски
  
• 
  Қонунчилик риски
  
• 
  Репутацион риск
  
• 
  Ўзгарувчанлик риски
  
• 
  Тизим риски
  

Юқоридаги рискларнинг ичида кредит риски жуда катта аҳамиятга эга. Бугунги кунда молия инситутларидан бир бўлган банкларнинг ўз фаолиятида дуч келаётган рискларидан бири бу кредит рискидир. Кредит риски бу берилган кредитларнинг малум бир шароитлар остида қайтмаслик рискини ортиши ёки умуман қайтмаслик ҳолатини ифодалайди.
Муаммо: Тасаввур қилинг сиз 2012 йилнинг иккинчи чораги яни апрел июн ойларида 60816 та автомобил пулларини тўлаб берган АБC Банкининг
ижрочи директорисиз. Бугун яни бир йил уч ойдан сўнг қарзлар муддати ўтиб кетди ёки сифатсиз кредитларга айлангани аниқ бўлиб қолди. Сизга шуниси аниқки берилган 60816 кредитнинг 2.5% ёки 1524 тасини сифат даражаси ўзгарган. Бу жараёнда кредит рискининг пайдо бўлиш омиллари ва сабабларини изоҳлаб беринг.
Ечим: Кўп ўзгарувчили таҳлил ва креидт сконринги таҳлилига ўтишдан олдин салбий ўзгариш даражасини бир қанча индивидуал ўзгарувчилар орқали таҳлил қилишни амалга оширамиз. Энг аввало бунда банкирни шахсий малакасига таянилади яни бунда қарздорларнинг қарз олган пайтдаги ёшини салбийлик ўзгариш даражаси учун асосий фарқланувчи сифатида олинади. Шундан фойдаланиб қарздорларнинг уларнинг ёшларига мос равишда алоҳида гуруҳларга классификация қилдик ва қуйидагича жадвални ишлаб чиқдик:

Энди эса ёш гуруҳлари бўйича ҳистограмма ишлаб чиқамиз ва малумотларни ҳистограмма соҳасига киритб белгилаймиз:

Ёш гуруҳлари бўйича тақсимланган кредитлар нормал тарздаги эгри чизиқни ифодлайди. бунда тёш асосий омилни ташкил қилади. бироқ бошқа ўзгарувчилар бор шароитда бу эгри чизиқ нормал бўлишига ишонч мавжуд эмас. Базида сиз ҳам бир маромдаги тақсимлашларни амалга ошириш учун ўзгарувчилар трансформатисясини амалга оширишингизга тўғри келади.
Салбий кредитларнинг энг катта қисми 42-45 ёсжҳли гуруҳга тўғри келмоқда. аммо бу ҳам ушбу гуруҳда рискнинг энг юқори даражаси борлигини англатмайди. Бунда этибор беринг энг кўп кредитлар ҳажми ҳам айнан мана шу 42-45 ёшли гуруҳларга тўғри келмоқда. Умумий рақамлар етарлича малумот бермайди ва шунинг учун биз етарлича малумотлар базасини кўришимиз лозим.
21 ёшгача ва 60 ёшдан катта гуруҳида малумотлар кам ҳисобланади. 60 ёшдан катталарга берилган кредитлар жудаям рискли бўлиши мумкин аммо ушбу малумотларда берилган гипотезани исботлаш учун етарлича далиллар мавжуд эмас.
Нормал плот қуриш учун жуда осон ҳисобланади. Ушбу ғоя ҳар бир гуруҳни 100%лик кўрсаткичда ифодалашдир. Биз қуйидаги нормал плот учун қийматларни олишга кўрсатилган жадвални янада чўзишимиз мумкин бўлади.

Енди тайёр жадвал асосида қуйидаги нормал плотни шакллантирамиз:

Хулоса

Ушбу плотлар дастлабкисидан фар қилиб умуман бошқача шаклда ахборотларни тақдим этади. Қуйидагилар плотлар бўйича умумий ва қисқа тартибдаги битта хулосани беради. Молия институтларида айниқса банкларда берилаётган кредитлар яхши ва ёмон тоифага ажратилади. Ва
ушбу кредитлар қайтарилиш рискини энг асосий омилларидан бири бўливб қарздорларнинг ёшини олишимиз мумкин. Салбийлик даражаси ва ёш гуруҳлари ифодаланишида аниқ бир тренд мавжуд. Агар қарздор қанча ёш бўлса кредит қайтарилиш рсики шунча юқори бўлади ва аксинча қарздорнинг ёши қанча катта бўлса кредит қайтиш риски шунча паст бўлади. Яни қарздорлар ёшининг ўтиши билан ўз қарзларининг қайтарилиш хавфини камайтириб боришади. Молия институтлари ходимлари айниқса банкирлар ушбу Кейс Стадийни диққат билан ўқиб ундан фойдаланишса мақсадга мувофиқ бўлади.

6. 
   МАВЗУ: ФОНД БОЗОРИ РИСКЛАРИНИ БОШҚАРИШ РЕЖА:
   

4. 
   Фонд бозори рискларининг таснифи ва тавсифи;
   
5. 
   Фонд биржаси рисклари;
   
6. 
   Фонд бозори рискларининг олдини олишда ахборотнинг роли;
   

Фонд бозори риски – қимматли қоғозлар операциялари билан боғлиқ йўқотишлар ва муқаррар равишда уларга ҳос эҳтимоллардир.
Қимматли қоғозлар операцияларига доир рисклар қандайдир операцияни бажаришда кўпгина тасодифий омилларнинг унга таъсири туфайли исталган натижага эга бўла олмаслик эҳтимоли билан боғлиқ. Эндигина ўзининг фонд бозорини ташкил этаётган мамлакатларда бозор иштирокчилари учун рисклар бозор муносабатларининг кўп йиллик тарихига эга бўлган мамлакатлардагига қараганда бир неча марта юқори бўлади. Фонд бозоридаги фаолият турли рисклар хиллари билан боғлиқ. Шунинг учун қимматли қоғозлар бозорининг малакали иштирокчиларигина ўз фаолиятида рискларнинг турли хилларини инобатга олишига тўғри келади.
Фонд бозорида тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчилар олдида ҳар доим турли хил рисклар пайдо бўлиши мумкин. Молия бозорини яхши
ўрганиб, бўлажак рискларни олдини олиш ёки уларнинг таъсирини камайтириш мумкин. Шунинг учун, ҳар бир инвестор бунга тайёр бўлиб ўзи учун пайдо бўладиган хавф-рискни таъсирини камайтириш йўлларини ўйлаб қўйиши керак.
Рискларни бошқаришда доимо бирон бир ахборотни таҳлил қилиш орқали риск ҳусусияти, даражасини аниқлаш ва хулоса чиқариш имкониятига эга бўламиз. Шунинг учун ахборот рискни бошқаришда риск- менежменти учун асосий манба ҳисобланади ва у менежментнинг тўғри йўл танлаши учун имконият яратади. Молия бозоридаги ахборотларни етказиш, қабул қилиш ва керакли хулосалар чиқариш 1950 йилларнинг энг асосий муаммоларидан ҳисобланган. Биринчи бўлиб, фан оламига америкалик олим Морисс Кендал акциялар нархи тушиши ва кўтарилиши тўғрисидаги ахборотни молия бозорига олиб кирди. Кўпчилик томонидан кузатилиб бозорни бошқаришда, уни ривожлантиришда яхши натижа бериши аниқланган.
Бозорда нархнинг ўзгариш ҳолатини кузатувчиларни экспертлар икки тоифага ажратадилар:

3. 
   Жорий таҳлилчилар – булар қимматли қоғозлар бозорида қатнашаётган корхона ва ташкилот, компаниялар чиқарган акцияларнинг жорий йилдаги нархини ўзгариш ҳолатини таҳлилини ўрганадилар.
   
4. 
   Техник таҳлилчилар – корхона ва ташкилотлар, компанияларнинг олдинги йилларда чиқарган акцияларининг нархи ўзгариши ҳолатини таҳлилини ўрганадилар.