Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Фрактал назария

Фракталларни атрофимиздаги оламда ва фонд бозорида учратиш мумкин. Молия бозорининг кўплаб тамойилларининг асослари математик таҳлилга бориб тақалади. Математикада фрактал назария шунга асосланадики, инсон атрофидагилар кўпинча бир-бирини такрорлайдиган фигуралардан иборат бўлади. Табиатда кўплаб объектлар фрактал хусусиятларга эга, масалан, қирғоқлар, булутлар, дарахтлар тепасидаги шох-барглар, инсонлар ёки ҳафвонларнинг қон айланиш тизими ва альвеолалар тизими.
«Фрактал» атамаси Бенуа Мандельброт томонидан 1975 йил жорий қилинган бўлиб, 1977 йил унинг «Табиатнинг фрактал геометрияси» номли китоби чиққанидан сўнг оммалашиб кетган.

Математик таҳлил

Математик таҳлил усуллари компьютер техникасидан кенг фойдаланиш бошланган пайтдан бери охирги 25 йил давомида жадал суръатлар билан ривожланмоқда. Математик усулларнинг бир қатор устунликлари мавжуд бўлиб, уларнинг орасида қуйидагиларни алоҳида ажратиб кўрсатиш мумкин:

1. 
   Улардан график усулларга қўшимча равишда фойдаланиш имконини беради.
   
2. 
   Ўзгарувчиларнинг хулқ-атвори мантиқий тамойилларини ҳисобга олади (активлар нархи бу тамойилларга бўйсуниши тахмин қилинган ҳолда).
   
3. 
   Нархларнинг кейинги ҳаракатини башорат қилишга имкон беради. Математик таҳлил турли, қоидага кўра, индексли кўрсаткичларни ҳисоб-
   

китоб ва таҳлил қилишни ўз ичига олади. Барча математик кўрсаткичларни қуйидаги гуруҳларга ажратиш мумкин:
–ўртача нарх кўрсаткичлари;
–индикаторлар ва осцилляторлар;
–моделлаштириш.

Ўртача нархлар асосидаги индикаторлар Ўртача нархлар хусусиятлари:

–улар ёрдамида тренд йўналишини аниқлаш осон;
–улардан қўллаб-қувватлаш ва қаршилик кўрсатиш чизиқлари сифатида фойдаланиш мумкин;

–ўртача нархлар «кечикаётган» индикатор ҳисобланади. Трендни аниқлаш учун трейдерларнинг бозордаги қайсидир ҳаракатларини кўриш лозим. Шундай экан, ўртача нархлар бозорни тренд бошида эмас, балки у шаклланиб бўлган ва фойданинг бир қисми йўқотилган пайтда «кўради»;

–ўртача нархлар фақат тренд ҳаракатида «ишлайди», ёнбош тренд даврида уларни қўллаб бўлмайди.