Respublika Ta'lim Markazi

Mustahkamlash uchun savollar •-

TEXNIKANING ASOSIY KONSTRUKTIV ELEMENTLARI. TEXNIKANING ISHCHI ORGANLARI
Hayotimiz davomida turli xil mashina va mexanizmlarga duch kelamiz. Biz ular bilan hammajoyda uchrashamiz: transportda, uyda, ishda.
Mashina o‘z vazifasini bajara olishi uchun ishchi (ijrochi) organi bo‘ladi. Uning tuzilishi mashinaning vazifasiga va ishlash sharoitiga bog‘liqdir. Masalan, ventilator- ning ishchi organi - parragi, ekskavatorning ishchi organi - kovshi, avtomobilning ishchi organi - g‘ildiraklari hisoblanadi.
Mashinalar ishchi organlari yordamida ko‘zlangan foydali ishlarni bajaradi.
Mashinaning ishchi organini dvigatel harakatga keltiradi. Harakat dvigateldan ishchi organga maxsus uzatmalar orqali o‘tadi. Bu jarayonda ko‘proq mexanik uzatmalar- dan, ya’ni tasmali, zanjirli, tishli, chervyakli, friksion va reykali uzatmalardan foydalaniladi.
Tasmali uzatma - mashina mexanizmlarida aylan- ma harakatni bir valdan ikkinchi valga tasma yordamida uzatuvchi mexanizm.

Tasmali uzatma vallarga o‘rnatilgan shkivlar va tasmalardan iborat. Tasmalar tipiga qarab yassi, ponasimon, doiraviy kesimli va boshqa tasmali xillarga bo‘linadi.
Z anjirli uzatma - bir valdan ikkinchi valga aylanma harakatni uzatuvchi zanjirli mexanizm.
U ikkala valga mustahkam o‘rnatilgan tishli g‘ildi- raklar (yulduzchalar)ga kiydirilgan berk zanjir halqadan iborat bo‘ladi.
Tishli uzatma - aylanma harakatni ilgarilanma harakatga yoki aksincha aylantirib beradigan, yo bo‘lmasa, aylanma harakat uzatadigan 3 zvenoli mexanizm.
Tishli uzatmaning silindrik, konussimon, to‘lqinsimon va boshqa shaklli turlari bo‘ladi.