Respublika Ta'lim Markazi

Mustahkamlash uchun savollar

1. 
   E lektr dvigatellar (motorlar) deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Batareyalar va ularning turlarini tushuntirib bering.
   
3. 
   Nima uchun batareyalarga tushirilgan chiqindi qutisi belgisi ustidan taqiq chizig‘i tortib qo‘yiladi?
   
4. 
   Ishlatib bo‘lingan batareyalarni utilizatsiya qilish deganda nimani tushunasiz?
   

GIDRAVLIK UZATMALAR



Elektr energiyani ishlab chiqarishning eng keng tarqalgan usuli bu suv asosida olinayotgan energiyadir, ya’ni gidroenergetika. Bu energiyani olishda ko‘plab gidravlik uzatmalardan foydalaniladi.
Gidravlika (yunoncha “hidor” va “aulos” - “naycha”) - suyuqliklarning muvo- zanat va harakat qonunlarini o‘rganish bilan shug‘ullanadi.
Suyuqliklar ishtirokida bir mexanizmning ikkinchi mexanizmini harakatga kel- tirishiga asoslangan mexanizmlar gidravlik uzatmalar deyiladi.
Ishlash prinsipiga qarab gidravlik uzatmalar hajmiy va gidrodinamik turlarga bo‘linadi:

1. 
   H ajmiy gidravlik uzatmalar hajmiy nasoslar yordamida ishlaydi. Bunday uzat- malarda energiya suyuqlik orqali yetaklovchi valdan statik bosim sifatida uzatilib, gidrodvigatelni ishga tushiradi.
   

Bu uzatma gidrostatik uzatma ham de­yiladi.
Hajmiy gidravlik uzatmalarga gidro- transformatorni misol qilib keltirish mumkin (4-rasm). Gidrotransformator (Transformator lotincha “transformo” - “o‘zgartiraman”) su­yuqlik ta’sirida harakatni o‘zgartirib beradigan gidravlik uzatmadir.

2. 
   Gidrodinamik uzatmalar parrakli gid- romashinalar yordamida ishlaydi. Bu yer- da ish g‘ildiraklarga beriladigan bosim nati- jasida amalga oshiriladi. Bu uzatmalar ba’zan turbouzatma deb ataladi. Bunga sabab ularda markazdan qochma nasos va gidravlik tur- binalardan birgalikda foydalanilganligidir.