Республика илмий-амалий масофавий онлайн конференцияси

ТАЪЛИМ СИФАТИНИ БАҲОЛАШДА ИЛҒОР ТАЖРИБАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ
У.Қ.Утанов, О.Х.Қосимова
Самарқанд ХТХҚТМОҲМ доценти, п.ф.ф.д, СамВМИ ўқитувчиси.

Жаҳоннинг юксак даражада тараққий этган давлатларида таълим-тарбия ишларининг йўлга қўйилганлигини, таълим муассасаларида қандай амалга оширилаётганлигини ўрганиш орқали биз мустақил республикамиз миллий таълим тизимини янада ривожлантиришда, таълим тарбияда, мактаб ишини ташкил этишда эскириб, ўз долзарблигини йўқотиб бораётган фаолият шакллари ва усулларидан тезроқ халос бўлиш, уни муносиб тарзда янгилашда қўшимча бой манбалардан самарали фойдаланишимизда муҳим ўрин тутади.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «Халқ таълими тизимида таълим сифатини баҳолаш соҳасидаги халқаро тадқиқотларни ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги 2018 йил 8 декабрдаги 997-сонли қарорида, умумтаълим мактаб ўқувчиларининг ўзлаштириш кўрсаткичларини назорат қилиш ва баҳолашни халқаро дастурлар асосида амалга ошириш ҳамда таълим сифатини баҳолаш бўйича халқаро тадқиқотларда иштирок этиш вазифалари белгиланган[2].
Халқ таълими тизимида бундай қарорларнинг қабул қилиниши ҳозирги замон таълимида давлат ва жамият талаби, миллат манфаати йўлида келажак авлоднинг интелектуал салоҳиятни ошириш, бу орқали жамиятни ривожлантириш мақсади акс этади.
XXI аср ўз мутахассисларидан аввалгилардан бутунлай фарқ қилувчи касбий компетенсияларни талаб қилмоқда. Замонавий мутахассисларда ахборотларни таҳлил қилиш, улардан янги маълумотларни ҳосил қилиш, креатив фикрлаш каби компетенсияларни мужассам бўлиши бугунги кун талабидир.
Бунда Ўзбекистонда илғор хорижий тажрибалар асосида ўқувчиларни билим даражаларини ривожлантириш мазмуни, шакл ва методларини таълим жараёнига татбиқ этиш ва бу орқали ўқувчилар билим даражасини диагностика қилиш муҳим аҳамият касб этади.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими тизимини 2030 - йилгача ривожлантириш концепцияси тасдиқлаш тўғрисида»ги Фармонида халқ таълими тизимининг узоқ муддатли ривожланишининг асосий йўналишлари белгилаб берилган бўлиб, унда Ўзбекистон Республикасининг 2030 йилга келиб PISA(The Programme for International Student Assessment) Халқаро миқиёсда ўқувчиларни баҳолаш дастури рейтинги бўйича жаҳоннинг биринчи 30 та илғор мамлакатлари қаторига киришига эришиш қайд қилинган[1,1] бўлиб халқаро баҳолаш орқали таълим жараёни сифатини дунё андозаларига мослаштириш назарда тутилган.
PISA – бу ўқувчиларни таълим соҳасидаги ютуқларини баҳолаш бўйича халаро дастур бўлиб, ундаги тест жаҳон давлатларидаги мактаб ўқувчиларининг билими ва уларни амалиётда қўллай олиш маҳоратини баҳолайди. Дастурнинг асосий мақсади – 15 ёшли ўқувчилар таълим даргоҳида олаётган билим ва тажрибаларини ижтимоий муносабатларда ва инсон фаолиятида учрайдиган турли хил ҳаётий вазифаларни ечишда қанчалик фойдалана олиш қобилиятини баҳолашдир. Ушбу синов ҳар уч йилда бир маротаба ўтказилиб, тест жараёнларида 15 ёшли ўсмирлар иштирок этади. Мактабдаги таълим сифатини мониторинг қилишга қаратилган PISA дастури асосий уч йўналишда ўтказилиши назарда тутилган бўлиб ўқиш, математика ва табиий-илмий фанлар саводхонлиги бўйича ўтказилади.