Abstrakt tafakkurli kishilar har qanday mavhum axborotni qabul qilib, tasavvur qila oladilar.
Konkret obrazli- tafakkurli kishilar esa axborotni konkret obrazlar orqali samarali o’zlashtiradilar, mavhum tushunchalarni anglashlari qiyin kechadi.
Vizuallar (ing. ’’vision” -ko’rish) ko’rgan obrazlarini yaxshiroq eslab qoladilar.Bunday kishilar so’z borayotgan har bir predmetni ko’rishlari lozim. Masalan, dars jarayonida ular so’zlovchini ko’rib turishlari shart.
Audiallar (ing. “audio”-tovush) axborotni eshitish orqali samarali qabul qiladilar.Bunday kishilar musiqa tinglashni yaxshi ko’radi. Yangiliklarni gazetadan o’qish o’rniga radio va televideniye orqali tinglashni maqbul biladilar.
Kinestetlar (ing.”kinesthetia”-mushak orqali his qilish) har bir predmetni ko’rishlari, hidlashlari, ushlab ko’rishlari, ya’ni tana orqali his qilishlari kerak.
Shunday ekan, o’qituvchi/trener/fasilitator har qanday o’qitish jarayonini tashkil qilish, o’quv materialini taqdim qilishda yuqoridagi ma’lumotga asoslanishi , turli toifadagi ta’lim oluvchilarning axborotga nisbatan ehtiyojlarini qondirishi jarayon samaradorligini oshirishga yordam beradi. Demak, ta’lim jarayonida ko’rgazmali vositalarning har xil turlaridan maqsadli foydalanishi lozim. Bu plakatlar, qo’llanmalar, laboratoriya tajribalari; ovoz, animatsiya, harakat, matn yig’indisi bo’lgan multimedia bo’lishi mumkin. Zero, mutaxassislarning fikricha, biz turli yo’llar bilan qabul qilgan axborotimizni turli darajada o’zlashtiramiz va eslab qolamiz. Shu o’rinda bir ma’lumotni eslab o’tishimiz maqsadga muvofiqdir.
Bizning miyamiz yangi axborotni turli tezlikda, shuningdek, turli darajada qabul qiladi.Bu axborot manbasiga bog’liq. Bizning o’qishga nisbatan fikrlashimiz tezroq. O’z navbatida , bizda ma’lumotni og’zaki eshitishga nisbatan o’qish sur’ati tezroq.
Shu o’rinda savol paydo bo’ladi: ”Unda o’zgalar nutqi nima uchun kerak?”
Bunga shunday javob beramiz: nutqning mimikasi, ovozidagi past-baland ohang, qo’l harakatlari ma’lumotni qiziqarli va tushunarli yetkazadi hamda auditoriyada iliq muomala muhitini yaratadi. Tarqatilgan materiallar esa berilgan g’oyalar haqida tasavvur va tushunchani kengaytiradi, qo’llab-quwatlaydi.Grafika, ya’ni diagramma, jadval va xaritalar o’z navbatida aytilgan axborotlarni to’ldiradi, ularni yanada yaxshiroq o’zlashtirishga yordam beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |