|
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 5 sentyabrdagi “Xalq ta’limini boshqarish tizimini takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” PF-5538-sonli farmoni.
2. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi va Xalq ta’limi vazirligining 2018 yil 17 dekabrdagi 9-mh va 14-mh-son qarori Umumta’lim muassasalarining faoliyati samaradorligini baholash mezonlari.
3. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi rasmiy veb-sayti. http://tdi.uz.
4. B. Xaydarov, E. Sariqov, A. Qo‘chqorov. Geometriya 9. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9- sinfi uchun darslik. Toshkent — 2019.
5. Sh.A. Alimov, O.R. Xolmuhamedov, M.A. Mirzaahmedov. Algebra 9. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9- sinfi uchun darslik. Toshkent — 2019.
BIOLOGIYA DARSLARIDA INTERFAOL USULLARDAN FOYDALANISH
Yunusova Navbahor, Pulatova Zulfiya
Samarqand VXTXQTMO hududiy markaz o`qituvchilari
Annotatsiya:Ushbu maqolada interfaol metodlar va ulardan biologiya darslarini o`tishda SWOT-tahlil metodidan foydalanish usullaridan yoritib berilgan.
Kalit so`zlar: Innovatsion texnologiya, ilg‘or pedagogik texnologiya, pedagogik jarayon, interfaol usullar, model, SWOT-tahlil metodi.
Darslarda interfaol usullardan foydalanishning asosini o‘qituvchi bilan o‘quvchining hamkorlikdagi faoliyati tashkil etadi. Bu o‘z navbatida, ta’limning sifatini va samaradorligini tubdan yaxshilashga xizmat qiladi. Hozirgi kunda zamonaviy pedagogikada shunday ta’lim modellari yaratildiki, ular ta’limga texnologik jarayon sifatida yondashib, ma’lum sharoitlarda va belgilangan vaqt ichida ko‘zlangan maqsadlarga erishishni kafolatlamoqda.
Ilg‘or pedagogik texnologiya-tafakkurning faollashishiga, tanqidiy mushohada qilishga, so‘z boyligining rivojlanishiga zamin yaratadi. Pedagogik texnologiya ta’lim usuli, ma’lum ma’noda ta’lim-tarbiya jarayonlari, vositalari, shakli va uslublari majmuyi bo‘lib, ta’lim-tarbiya jarayonini optimal tashkil etishdir. O‘quv matreallarini tanlash, qayta ishlash, ularni o‘quvchilarning kuchiga, o‘zlashtirish xususiyatlariga moslab, shakl va hajmini o‘zgartirish ham ta’lim texnologiyasiga daxldor. Zamonaviy pedagogik texnologiya-bu aniq ketma-ketlikdagi yaxlit pedagogik jarayon bo‘lib, o‘quvchining ehtiyojidan va texnik imkoniyatlardan kelib chiqqan holda bir maqsadga yo‘naltirilgan, oldindan puxta loyihalashitirilgan va kafolatlangan natija berishiga qaratilgan pedagogik jarayondir.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari rivoji bilan interaktiv usullar, innovatsion texnologiyalar, pedagogik va axborot texnologiyalarini o‘quv jarayonida qo‘llashga bo‘lgan qiziqish , e’tibor kundan-kunga kuchayib bormoqda.
Innovatsion texnologiyalar pedagogik jarayon hamda o‘qituvchi va o‘quvchi faoliyatiga yangilik, o‘zgarishlar kiritish, uni amalga oshirish bo‘lib, bunda asosan interaktiv usullardan to‘liq foydalaniladi. Interaktiv usullar bu-o‘quvchi va o‘quvchi hamda o‘quvchilararo o‘zaro birgalikdagi harakatdir. “Ineraktiv” ingliz tilidan kelib chiqqan bo‘lib,”interact” so‘zidan olingan. “Inter” bu o‘zaro, “akt”-harakatdir. Interfaol usullarda o‘qitish o‘quvchilardan yuqori faollikni, olingan ma’lumotlarni to‘la anglashda ijodiy yondashuvni talab etadi. interfaol o‘qitishning asosiy mezonlari bu-norasmiy munozaralar o‘tkazish, o‘quv matreallarni erkin ifodalash, ma’ruzalar sonini kamaytirish, o‘quvchilarni tashabbuskorlikka chorlash, jamoaviy izlanuvchanlini talab qiladigan guruhiy vazifalar va yozma ishlarni bajarishdir. O‘zaro faollashish individual, juft-juft yoki jamoa bo‘lib fikrlash deb yuritiladi, ya’ni pedagogik ta’siretish usullari bo‘lib, ta’lim mazmunining tarkibiy qismi hisoblanadi. bu usullrning o‘ziga xosligi shundaki, ular faqat pedagog va o‘quvchilarning birgalikda faoliyat ko‘rsatishi orqali amalga oshiriladi.
Intefaol dars jarayoni shunday tashkil etilishi kerakki, bunda sinfdagi barcha o‘quvchilar faollashishi zarur, ya’ni dars o‘tish jarayonida o‘quv matreallarining ma’lum bir qismi o‘quvchilar tomonidan mustaqil o‘rganiladi, so‘ngra bu matreal sinfda har tomonlama muhokama etiladi.
O‘qituvchi o‘quv jarayonining tashkilotchisi, rahbari, nazoratchisi hamdir. O‘quvchi sinfda o‘zini erkin his qilishi, o‘quv faoliyati uni emotsional jihatdan qoniqtirishi lozim, ana shundagina u o‘zining fiklarini erkin bayon qila oladi. Bundan tashqari o‘qituvchi o‘quvchining bilimini sinashi, ko‘nikma va malakalarini aniqlashi, uning shaxsiy fikrini bilishi uchun albatta to‘g‘ri savol qo‘ya bilishi kerak. Savol berishda quyodagilarni inobatga olish lozim:
savollar qisqa va aniq bo‘lishi;
bitta savol bilan bir narsani so‘rashi;
savol aynan mavzuga oid bo‘lishi;
savoldagi so‘zlar o‘quvchiga tushunarli bo‘lishi;
oddiydan murakkabga, soddadan umumumiyga borishi;
“yopiq” savollardan foydalanmaslik, ya’ni “ha”, “yo‘q” yoki “to‘g‘ri”, “noto‘g‘ri” deb javob beriladigan yoxud darslikda javob to‘liq aks etgan, o‘quvchini takrorlashga majbur qiladigan savollarni ishlatmaslik:
o‘quvchiga shaxsiy tajribasiga asoslanib javob beradigan savollarni berish:
o‘quvchiga fikr-mulohazalarini, o‘z munosabatini bildira oladigan savollarni berish:
sinf javob bermaydigan savollarni bermaslik:
biror-bir savolga javob olinganda “nima uchun?”, “nega sen bunday deb o‘ylaysan?” degan savollar bilan tez-tez murojaat qilib turish kerak.
Biz quyida “SWOT-tahlil”- metodining tuzilishi va undah foydalanish usuli bilan tanishib chiqamiz:
“SWOT-tahlil” metodi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
