ResearchGate

1

Kollektiv flotasiya


Mis - qo‘rg‘oshinli


Chiqindi


Mis(qo‘rg‘oshinli) flotasiya


Misli

boyitma


Qo‘rg‘oshinli

boyitma


Ruhli flotasiya


Ruhli

boyitma


Piritli

boyitma

12. 
    rasm. Polimetallik rudalarni kollektiv va sellektiv flotatsiyalashning printsipial sxemasi
    

Mis- qo‘rg‘oshinli boyitmani ajratishda mis minerallarini samarali so‘ndiruvchi reagent, sianid qisoblanadi, sianidning kontsentratsiyasi ortib ketganda, hamda rudada sianidli eritmada yaxshi eruvchi ikkilamchi mis minerallarining mavjudligi natijasida bo‘tanadi katta miqdorda mis ionlari hosil bo‘ladi va ular mis - qo‘rg‘oshinli boyitma ajralishini buzadi. Shuning uchun jarayonni barqarorlashtirish uchun tsianidga natriy sulfidi,


48





sulfiti yoki natriytiosulfati qo‘shib ikkilamchi mis sulfidlarining zararli ta'siri susaytiriladi.

Agar galenitni so‘ndirish kerak bo‘lsa, so‘ndiruvchi sifatida sulfid kislotasi, natriy sulfiti va tiosulfiti ishlatiladi.

Keyingi paytlarda mis-qo‘rg‘oshinli boyitmalarni ajratish uchun sianidsiz texnologiya joriy qilinmoqda. Bu texnologiya bo‘yicha kollektiv boyitma natriy sulfidi va aktivlangan ko‘mir bilan to‘plovchini desorbtsiyalashga ajratiladi. Keyin boyitma natriy sulfiti (tiosulfati) va temir kuporosi bilan aralashtiriladi. Mis minerallari butil ksantogenati bilan flotatsiyalanadi, misli flotatsiya chiqindilaridan esa sfalerit flotatsiyalanadi va qo‘rg‘oshinli boyitma olinadi. Pirit ohak yordamida yaxshi so‘ndiriladi.

Flotatsion boyitish sxemalarinining miqdor sxemasini hisoblash

Boyitishning miqdor sxemasini hisoblashda sxemadagi barcha mahsulotlar uchun asosiy texnologik ko‘rsatkichlar - q, y,p, s larning son qiymati aniqlanadi:

Q - mahsulotning og‘irligi (t/soat yoki t/sut); у - mahsulotlaning chiqishi, %; p - mahsulotlardagi foydali komponentning miqdori, %;

s - mahsulotlarga ajralish, %. Ba’zi hollarda qo‘shimcha ravishda Е - xususiy ajralishning qiymati aniqlanadi.

Miqdor sxemasi quyidagi tartibda hisoblanadi:

Sxemani hisoblash uchun kerakli va yetarli bo‘lgan dastlabki ko‘rsatkichlarning soni aniqlanadi.

Dastlabki ko‘rsatkichlarning, ya’ni s, p, у, larning soni tanlanadi.

Dastlabki ko‘rsatkichlarning son qiymati belgilanadi.

Sxema dastlabki ko‘rsatkichlarni bog‘lovchi tenglamalar orqali hisoblanadi.

Hisoblash natijalari jadval va grafiklar tarzida rasmiylashtiriladi.

Sxemani hisoblash uchun kerak bo‘ladigan dastlabki ko‘rsatkichlar soni N=A-B, by yerda:

N - dastlabki ko‘rsatkichlarning soni;

A - dastlabki ko‘rsatkichlarning umumiy soni;

B -tenglamalarning umumiy soni.

Har qanday boyitish sxemasi ikki turdagi jarayonlarni, ya’ni ajralish va qo‘shilish jarayonlarini o‘z ichiga oladi. Ajralish jarayonlarida bitta mahsulotdan ikki va undan ortiq, qo‘shilish jarayonlarida esa ikki va