Research and publications

Foydalanilgan adabiyotlar ro‟yxati: 
1.Aktivno‗e metodo‗ obucheniya pedagogov i rukovoditeley uchrejdeniy 
obrazovaniya. Teziso‗ dokladov. –Perm, 1993.
2. Vozrastnaya i pedagogicheskaya psixologiya: Ucheb.posobie dlya institutov G‗Pod 
red. M.V.Gomezo i dr. –M., 1984. – 256 s. 
3. Galperin P.Ya., Talo‗zina N.F. Formirovanie znaniy i umeniy na osnove teorii 
poetapnogo usvoeniya umstvenno‗x deystviy. – M.: 1968.
4. Davletshin M.G. Ґozirgi zamon maktabining ґіituvchisi psixologiyasi. –T.: 
«¤zbekiston» 1999.
5. Davletshin M.G., Jalilova S.X. Oliy maktabda ta‗lim jarayoni samaradorligining 
psixologik tomonlari. –T.: 2001. 
6.Fayylar.org 

---

153 
BOG'LOVCHILARNING O'QITILISHI
YUZASIDAN BA‟ZI MULOHAZALAR. 
O„zDJTSU O„zbek tili va adabiyoti kafedrasi dotsenti, 
filologiya fanlari nomzodi Boltayeva Iqbol Tojiboyevna,
O„zDJTSU O„zbek tili va adabiyoti kafedrasi o‟qituvchisi 
Tursunova Nasiba Yo‟ldoshovna. 
ANNOTATSIYA
Maqolada bog‗lovchilar, ularning o‗ziga xos xususiyatlari, tasnifi, morfologik 
xususiyatlari, gapda turli munosabatlarni hosil qilishi, vazifa jihatdan kelishiklarga 
yaqinligi, turlari, funksional-stilistik xususiyatlari atroflicha tahlil etilgan bo‘lib 
bog‗lovchilarning mustaqil so'zlardan farqi va ulardan nutqda o‗rinli foydalanish 
xususida fikr yuritiladi.
Maqola ―O‗zbek tili‖ fanini o‗qitishda ―Hozirgi o‗zbek adabiy tili‖fanining 
―Morfologiya‖bo‗limi bo‗yicha tashkil etadigan mashg‗ulotlarida umumiy o‗rta 
ta‘lim maktablari o‗qituvchilari, akademik litsey va oliy o‗quv o‗qituvchilari 
o‗qituvchilari uchun amaliy qo‗llanma vazifasini o‗taydi.
Kalit so„zlar
:Tilshunoslik, mustaqil so'z,
 
bog‗lovchilar
,
vazifadosh 
bog‗lovchilar, tasnif, teng va ergashtiruvchi bog‗lovchilar, morfologik xususiyat, 
kelishik qo‗shimchalari. 
Ta`limning uzviyligi va uzluksizligi amalda bo'lgan bugungi kunda hamma 
narsadan yangi sifat bosqichlariga o'tish talab etilmoqda. Xususan,
“
O‗zbek tilining 
xalqimiz ijtimoiy hayotida va xalqaro miqyosdagi obro‗-e‘tiborini tubdan oshirish, 
unib-o‗sib kelayotgan yoshlarimizni vatanparvarlik, milliy an‘ana va qadriyatlarga 
sadoqat ruhida tarbiyalash, mamlakatimizda davlat tilini to‗laqonli joriy etishni 
ta‘minlash, O‗zbekistondagi millat va elatlarning tillarini saqlash va rivojlantirish, 
davlat tili sifatida o‗zbek tilini o‗rganish uchun shart-sharoitlar yaratish, o‗zbek tili va 

---

154 
til siyosatini rivojlantirishning strategik maqsadlari, ustuvor yo‗nalish va vazifalarini 
hamda istiqboldagi bosqichlarini belgilash maqsadida, shuningdek, O‗zbekiston 
Respublikasi Prezidentining 2019 yil 21 oktyabrdagi ―O‗zbek tilining davlat tili 
sifatidagi nufuzi va mavqeini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi PF-5850-
son Farmoniga muvofiq ―2020-2030 yillarda o‗zbek tilini rivojlantirish va til 
siyosatini takomillashtirish konsepsiya‖ sining tasdiqlanishi mamlakatimiz ijtimoiy-
siyosiy hayotining barcha sohalarida davlat tili imkoniyatlaridan to‗liq va to‗g‗ri 
foydalanishga erishish; ta‘lim tashkilotlarida davlat tilini o‗qitish tizimini yanada 
takomillashtirish, uning ilm-fan tili sifatidagi nufuzini oshirish‖
3
ga qaratilganligi bu 
yo‗nalishda soha mutaxassislari uchun kechiktirib bo‗lmaydigan vazifalarni 
oldimizga qo‗ydi.
 
O`zbek tilshunosligida yordamchi so‗zlar tadqiqiga oid qator izlanishlar 
ichida tilshunos olimlar H.Berdiyorov, A.N.Kononov, Sh. Shoabdurahmonov, 
T.Rustamov, R.Rasulov, U.Tursunov tomonidan amalga oshirilgan tadqiqotlar 
diqqatga sazovordir 
4
.
Bog'lovchilarning vazifasiga ko'ra turlarini tushuntirishda quyidagi 
jadvallarga murojaat etiladi: