Reproduktiv salomatlik

www.pedagoglar.uz 
20-son 3 –to’plam yanvar 2022 
Sahifa: 80 
siyosatdan ajralgan narsa emas,zero,xalq tarixning ham ijodkori,ham subyekti,ham 
obyektidir‖.
6
Demak, har qanday badiiy asar davr talabidan,jamiyat ehtiyojlaridan 
kelib 
chiqib 
yaratiladi.Hayot 
insonga 
bir 
bor 
beriladigan 
eng 
ulug‘ 
ne‘mat.Tadqiqotlarga qaraganda shu bugungi kungacha bo‘lgan urushlarda hozir yer 
yuzida qancha odam bo‘lsa shuncha odam halok bo‘lgan.Ko‘rinadiki, manfaatli 
maqsadlar ,yoinki,maqsadsiz manfaatlar uchun qancha begunoh insonlar joni 
behudaga qurbon bo‘lgan.Bu o‘z navbatida ko‘plab oilalarning baxtsizligiga sabab 
bo‘lgan.Xalqning dardi esa adabiyotda aks etmay qolmaydi.Adabiyotshunos 
Umurzoq O‘ljaboyev ―Xotirada chizilgan izlar‖nomli adabiy tanqidiy maqolalar 
to‘plamida harbiy prozaga davriy nuqtayi nazar bilan yondashar ekanlar,quyidagi 
fikrlarni aytib o‘tadilar:‖O‘zbek adiblari aytish mumkinki, bu borada kata ishlar 
qildilar.Ulug‘ Vatan urushi davri hayotini aks ettiruvchi asarlar hamma janrlarda ham 
yaratilib turdi‖.
7
Shuningdek,muallif romanchilik sohasidagi ishlar ko‘zga yaqqolroq 
tashlanib turganligini aytib,50-60-yillar bu mavzuni badiiy ifodalashda,ushbu janr 
rivojida ancha samarali bosqich bo‘lganligini ta‘kidlaydi.O‘zbek adiblari bu borada 
samarali mehnat qildi.Ayniqsa,bu mavzudagi asarlarning badiiy salmog‘ini 
oshirishda jang maydonida bevosita ishtirokchi bo‘lgan yozuvchilar ,front ortidagi 
qalam sohiblarining ham hissasi kata bo‘lgan.Adabiyotshunos olim aynan shu 
ijodkorlarning mehnati tufayli ikkinchi jahon urushida o‘zbek xalqi farzandlarining 
qahramonliklari 
haqidagi 
yaxshi 
asarlarga 
ega 
bo‘lganimizni 
aytadilar.Darhaqiqat,urushning haqiqiy dahshatini uning qurbonlarini o‘z ko‘zi bilan 
ko‘rgan adibning haqqoniy tasvirlashi haqiqatga yaqin.Bundan tashqari,50-60-yillar 
urushning kulfatlari insonlar hayotiga hali hamon o‘z aksini tashlab turgan 
payt.Oilalardan 
urush 
tufayli 
yulib 
olingan 
kishilar 
yodi 
unutilmagan,baxtsizliklarning aksariga shu hodisa sabab edi.Bu davr yozuvchilar ham 
buni his etar edilar.Bu davrda Mumtoz Muhammedovning ―Janggoh‖,Yo‘ldosh 
Sulaymonning 
―Avlodlar‖,Nurali 
Qobulning 
―Bug‘doy 
pishig‘iga 
6
P.Shermuhamedov.Tarixning ruhiy muammosi.O‘zbek adabiy tanqidi.-T.,Turon-Iqbol,2011,195-bet 
7
U.O‘ljaboyev.Xotirada chizilgan izlar.-T.,G‘ofur G‘ulom nomidagi NMB,1992,13-bet 

---