Reproduktiv salomatlik

Genlarning o'zaro epistaz ta'siri: 
Fenotipdabir dominant genning allel 
bo'lmagan ikkinchi dominant gendan ustunlik qilishi 
epistaz 
deb ataladi. Bu 
qonuniyatning mohiyatini tovuq zotlarida pat rangining irsiylanishi misolida ko'rib 
chiqaylik. Patlari oq rangdagi ikkita tovuq zotlarining fenotipi bir xil bo'lsaham, 
ularning bu belgi bo'yicha genotiplari har xilligi aniqlandi.Buni tekshirish uchun har 

---

www.pedagoglar.uz 
20-son 3 –to’plam yanvar 2022 
Sahifa: 45 
ikkalasi ham oq patli tovuq zotlari chatishtirildi. F, da hamma duragaylarning pati oq 
rangli chiqdi. F, duragay avlodidagi xo'roz va tovuqlarni o'zaro chatishtirib olingan 
ikkinchi avlodda patning rangi bo'yicha ikkita fenoti pik guruhga ajralish kuzatildi. 
Ularning 13/16 qismi oq patli, 3/16 qismi esa qora patli tovuq-xo'rozlar ekanligi 
aniqlandi. 
Shunday qilib, ikkita oq patli tovuq zotlarini chatishtirib olingan duragaylarning 
ikkinchi avlodida yangi belgi (patning qora bo'lishi)ga ega bo'lgan organizmlar paydo 
bo'ldi. 
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
 
―Genlarning o'zaro epistaz ta'siri‖ 2015 
2.
 
―
polimer gen
‖ 2008 
3.
 
―
Genlarning komplementar ta'siri
‖ 2006 
 
 

---

www.pedagoglar.uz 
20-son 3 –to’plam yanvar 2022 
Sahifa: 46 
MATEMATIK SAVODXONLIKNI OSHIRISHNING SAMARALI USULLARI 
Shodiyeva Gulbahor Davronovna 
Farg‘ona viloyati So‘x tumanidagi 
Axborot texnologiyalarga ixtisoslashtirilgan 2-sonli 
maktabning boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
Xalq ta‘limi a‘lochisi 
Matematika fanini o‘rganish o‘quvchidan matematik qobiliyat va matematik 
savodxonlikni talab qiladi. Matematik qobiliyat juda kam sonli insonlarga tabiat 
tomonidan in‘om etiladigan ne‘matdir. Bu toifaga kiruvchi insonlar aniqlikni oson 
anglaydilar. Biror mavzu yuzasidan bosh qotirib muammoni to‘la-to‘kis ko‘ra 
oladilar, yechimni hisob-kitob qilib, yagona javobni topa oladilar. Oddiy kundalik 
hayotda har kun uchrovchi ikkinchi darajali muammolar yuzasidan deyarli bosh 
qotirmaydilar, bunday muammolarga xotirjam qarab, juda tabiiy qabul 
qiladilar.Ko‘pincha insonlar bilan do‘stona muloqot qilib, har qanday yoshdagi 
kishilar bilan osongina chiqishib keta oladilar. Matematik savodxonlik esa, 
matematikani o‘rganishda mehnat qilish jarayoniga bog‘liq bo‘lgan hodisadir. Chunki 
matematik savodxonlikni oshirish, shakllantirish imkoniyati mavjud bo‘ladi. 
Mutaxasislar, psixologlar insonda bunday savodxonlikni shakllantirish yuzasidan 
juda katta ishlar izlanishlar olib borib qanchadan-qancha tajribalar o‘tkazishgan va 
ma‘lum ma‘noda har bir usul samara bergani sharq tajribalarida ham,g‘arb 
tajribalarida ham kuzatilgan holatdir. Jumladan: turli boshqotirmalar yechish, 
shaxmat o‘yinini muntazam o‘ynash va ko‘p xonali sonlar ustida arifmetik amallarni 
bajarib turish kabi. Bu usullar misol yechish uchun qo‘l keladi ,albatta, lekin baribir 
masala yechish uchun as qotmaydi. O‘quvchi o‘rtacha qiyinlikdagi masalani yechish 
jarayonida ham berilgan mavzuni, uning shartini va talabini tushunishda juda 
qiynalishi, hatto berilgan masalada so‘ngi talab nima ekanini tushunishlari qiyinchilik 
uyg‘otishini soha mutaxasisi sifatida ko‘p kuzatganman va muammo yechimi uchun 
ba‘zi samarali usullarni amaliyotda qo‘llab ko‘rishga ehtiyoj sezganman. Shaxsiy 
tajribalarim shuni ko‘rsatadiki, o‘quvchi masala yecha olishi uchun avval masala 
mohiyatini tushunishi kerak. O‘quvchi masalani ishlab yechimini chiqarishi uchun u 

---