Релейная защита

RELELI HIMOYA

Releli himoya bo’yicha umumiy ma’lumot

• Releli himoya zanjirning himoya qilinuvchi qismini himoya qilish uchun mo’ljallanadi, element shikastlanganda yoki uskunaning normal ish rejimini buzish bilan tahdid qiladigan holatlar yuzaga kelganda himoya ishlaydi.

• tanlovchanlik – himoyaning shunday xususiyatiki bunda himoya faqat elektr uskuna yoki tarmoqning shikastlangan qisminigina o’chiradi;
• sezgirlik – himoya tarmoq yoki uskunalarning normal ish rejimidan og’ishini juda qisqa muddatda sezishi kerak;
• ishonchlilik – qisqa tutashuv himoya o‘rnatilgan zonadan tashqarida yuz bеrganda ham himoya bеto‘xtov ishlashi kеrak, shuningdеk ular ishlamasligi kеrak bo‘lgan va hisoblanmagan hollarda aniq ishlamasligi kеrak. Himoyaning mustahkamligi sxеmaning soddaligi, unda o‘rnatilgan rеlе, ularning turi va kontaktlarining soni, o‘rnatilish va bajarilish sifati, o‘rnatish matеriallari, xizmat ko‘rsatishga bog‘liq;
• tezkorlik - qisqa tutashuvni o‘chirilishi mumkin qadar tеz, qisqa vaqtda olib borishilishi kеrak, chunki bu elеktr qurilmalarini ishdan chiqishiga, liniyalarni avtomatik qayta ulash effеktivligini oshirish, istе'molchilarda kuchlanish tushishi vaqtini kamaytirish, gеnеratorlarning elеktr enеrgеtika sistеmasi bilan turg‘un parallеl ishlashlarini saqlanib qolishiga juda katta ta’sir ko‘rsatadi.

• Rele himoyasiga quyidagi talablar qo’yiladi;

• RELELARNING TURLARI va BELGILANISHI

• Parametri va vazifasiga ko’ra ta’sir javob ko’rsatadigan relelar:
• Tok relesi - KA;
• Kuchlanish relesi - KV;
• Vaqt relesi - KT;
• Oraliq rele - KL;
• Ko’rsatkich relesi - KH;
• Chastota relesi - KF;
• Quvvat relesi - KW;
• Qarshilik relesi - KZ.

Tok relesi - KA

• O’zak,
• Chulg’am,
• Yakor,
• Prujinali o’q,
• Harakatlanuvchi va harakanlanmaydigan kontakt.
• O’rnatish chegaralarini
• o’zgartirish 0,5 – 25 A dan
• 1 -50 A gacha rele
• chulg’amlarini ketma-ket
• ulanishidan parallel ulash
• orqali amalga oshiriladi

• Himoyalarda RT-40 turdagi lahzali tokda ishlovchi relelar qo’llaniladi

• Vaqt relesi - KV

• Vaqt rеlеlari rеlе himoyasi qurilmalari va avtomatik uskunalarning ishlash va uzilishi harakatlarini sun'iy sеkinlatish uchun xizmat qiladi. Elektrotexnikada elektromagnit va induksion relelar eng ko’p qo’llaniladi.
• Bularga o’zgarmas tokda ishlovchi EV–112, EV–144, o’zgaruvchan tokda ishlovchi EV–215, EV–245 kiradi.

• Kontaktlar – sabr vaqtini
• o’rnatadi
• 2. Kontaktlar – o’rnatilgan sabr vaqtini ulaydi,
• 3. Aylanuvchan dastak,
• 4. Harakatlanuvchi kontakt,
• 5. Soat mexanizmi,
• 6,7. Dastaklar tizimi – soat mexanizmini harakatga keltiradi,
• 8. Lahzali harakat kontaktlari,
• 9. Yarmo,
• 10. Chulg’am,
• 11. Yakor

• Oraliq rele - KL

• Asosiy rele signalini qabul qilgandan so’ng o’zining kuchli kontaktlari orqali operativ tokni o’chirgichlarning o’chirish chulg’amlariga o’tkazish uchun mo’ljallangan.
• Oraliq relelar o’zgarmas va o’zgaruvchan operativ toklarda va kuchlanish va tok relelari kabi ishlaydi.

• Ko’rsatkich rele - KH

• tegishli himoya ishlaganligini
• signalizatsiya qilish uchun
• mo’ljallangan.
• Ko’rsatkich relelar boshqa
• relelardan tuzilgan himoya
• zanjiriga ketma-ketlikda
• ulanadi va zanjirdagi tokka
• tezlikda javob beradi va
• ko’rish derazasida
• bayroqchalarning
• rangi o’zgaradi.

Relelar orqali tarmoqni himoya qilish sxemasi