|
2.Reklama dasturini ishlab chiqish. Sotishni ragʼbatlantirish soxasidagi asosiy qarorlar.
Reklama faoliyatini rejalashtirish alohida qiyinchilikka ega. Xorijiy tajriba reklama sohasida asosiy qarorlarni birinchi bosqichda shakllantirish zarurligini koʼrsatadi. F.Kotler tomonidan shakllantirilgan reklama sohasidagi qarorlarning kontseptsiyasi belgilab berilgan. Vazifalarning qoʼyilishi maqsadli bozor, marketing strategiyasi xaqidagi avval qabul qilingan qarorlardan kelib chiqadi.Firma oʼz reklamasi vazifalarini belgilab turib, xar bir alohida tovarga byudjetni ishlab chiqadi. Reklamaning oʼrni ularning talabini qondirishdan iborat.Byudjet belgilangan soʼng firma reklama muomalasi va tarqatish vositalari xaqida qaror ishlab chiqadi.Reklama tadbirlarini oʼtkazishni baholash uning kommunikativ va savdo samaradorligini aniqlash uchun amalga oshiriladi.Kommunikativ samaradorligini aniqlash eʼlon samarali kommunikatsiyani taʼminlanishi bilan aniqlanadi. «Sanalgan testlar» nomini olgan bu uslubdan keng foydalanish mumkin. Savdo samaradorligini aniqlash «sotishning» qanday xajmi eʼlon tomonidan, yaʼni tovar xaqidagi xabardorligini 90% ga va taklifni 10% oshirish natijasini beradi» degan savolga javob berishga imkon beradi. Reklamani rejalashtirish jarayoni oʼz ichiga bir necha bosqichlarni oladi va u 2-rasmda keltirilgan.
Birinchi bosqichda reklama (firma) obʼektlari va tovar xaqida faol va boʼlajak xaridorlarga xabar berish zarur boʼlgan axborotlar aniqlanadi. Ikkinchi bosqichda reklama subʼekti, yaʼni isteʼmolchilar va xaridorlar guruhi yoki xarid xaqidagi qarorga taʼsir qiluvchi shaxslar aniqlanadi, reklama eʼlonlari ularga murojaat qiladi.
Uchinchi bosqich - bu reklama sabablari, yaʼni xaridorlarni tovarga eʼtiborini jalb qilish uchun urgʼu beriladigan narsa.
Turtinchi bosqich - bu reklama vositalari turini tanlash, yaʼni nisbatan eng maʼqulini tanlash.
Beshinchi bosqichda reklama xabari tuziladi, sarvlaxa shakllantiriladi, matn tuziladi, rasmlar chiziladi, xodimlar, reklamani yetkazib beruvchilari, musiqani janri tanlanadi.
Oltinchi bosqichda reklama chiqishlari, reklama tadbirining jadvali tuziladi, reklama turlari, uning tarkatish vositalari boʼyicha vaqtlarda muvofiqlashtiriladi.
Yettinchi bosqichda reklama tadbirlarida xarajatlar smetasi tuziladi, yaʼni xarajatlarning umumiy miqdori va alohida moddalar boʼyicha xaridorlarning taqsimlanishi aniqlanadi. Yakuniy sakkizinchi bosqichda dastlabki reklama samaradorligi aniqlanadi, yaʼni reklama faoliyatini natijasida tayyor mahsulotlarni sotish natijalari belgilanadi.
|
2-rasm. Reklama faoliyatini rejalashtirish bosqichlari.
Bunda qoʼyidagilar xisobga olinishi kerak:
- kanalning axborot, kungilochar maʼlumot beruvchi vazifalari;
- reklama xabarining xarakteri;
- kanalning texnik imkoniyatlari;
- kanalning auditoriya maqsadlariga toʼgʼri kelishi;
- reklama tadbirlarini oʼtkazish vaqtini tanlash;
- reklama kanalining davriyligi.
|
Reklama byudjetini rejalashtirish reklamaga ajratilgan mablagʼlarni umumiy miqdori, ularni taqsimlash, yaʼni ulardan qanday tartibda va qanday xajmda foydalanilishini doimo koʼrsatish aniqlanadi.
Аmaliyotda reklama xarajatlari doirasini aniqlashning turli xil usullaridan foydalaniladi. Oldingi yil xarajatlaridan kelib chiqqan xolda, ular maqsadlar va vazifalarni hisobga olgan holda oldingi yildagi sotish xajmida 3% tashkil qiladi.
Yaponiya, Gʼarbiy Germaniya va АQShda reklama faoliyati tovar xarakatida muhim ahamiyat kasb etadi, bu xaqda ommaviy axborot vositalaridan foydalanish xarajatlarini tarkibi xaqidagi maʼlumotlar qoʼyidagi 4-jadvalda keltirilgan.
4-jadval
|
TV
|
Radio
|
Matbuot
|
Boshqalari
|
АQSh
|
22%
|
70%
|
35%
|
36%
|
Kanada
|
52%
|
25%
|
23%
|
|
Reklamaning qiymati ancha katta. Masalan, АQShda, TV-ga 30 daqiqalik reklama vaqti - 100 ming dollardan. Ispaniyada 50 ming dallardan iborat. Taʼkidlash kerakki, koʼpgina mamlakatlarda telereklamaga cheklashlar mavjud. Masalan, Аvstriyada reklama uchun eng koʼp vaqt 20 daqiqa ajratilgan; Germaniyada eng koʼp vaqt bir kunlik koʼrsatuvning 20% ini, Ispaniyada 10% ini tashkil qiladi.
Bozor munosabatlarining rivojlanishi, jahon bozoriga chiqish reklama faoliyatining rivojlanishini talab qiladi.
Xozirgi vaqtda, reklama kishilik faoliyatining barcha sohalari manfaatlariga tegishli boʼlishini taʼminlash, isteʼmolchilar manfaatlarini reklama beruvchilardan himoya qilish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
