Rejasi: Dalamber printsipi. Nuqta va mexanik sistema uchun Dalamber printsipi

• 17-MA'RUZA
•  Mavzu: NUQTA VA MEXANIK SISTEMA UCHUN DALAMBER PRINTSIPI.
• Rejasi:
• Dalamber printsipi. Nuqta va mexanik sistema uchun Dalamber printsipi
• Inertsiya kuchlarining bosh vektori va bosh momenti
• Aylanayotgan jismning o’qiga ta`sir etayotgan dinamik reaktsiyalar
•  Aylanayotgan jismlarni muvozanatlash

• Sistema uchun Dalamber printsipining matematik ifodasi (2') tenglikdagi n ta vektor tenglamalar sistemasidan iborat bo’ladi va ular sistema harakatining differentsial tenglamalari (2) - ga ekvivalent bo’ladi. Shu sababli, Dalamber printsipidan (2) tenglamadan olingan kabi, dinamikaning barcha umumiy teoremalarini keltirib chiqarish mumkin.
• Dalamber printsipining mohiyati shundan iboratki, dinamika masalalarini yechishda undan bevosita qo’llanilganda, sistema harakatining tenglamasi bizga yaxshi tanish bo’lgan statika qismidagi muvozanat tenglamalari shaklida tuziladi; bu esa masalalarni yechishni bir rusumga keltiradi va ko’p hollarda hisoblash ishlarini osonlashtiradi. Undan tashqari, keyingi mavzuda ko’rib o’tiladigan, mumkin bo’lgan printsipi bilan birgalikda, Dalamber printsipi orqali dinamika masalalarini yechishning yangi umumiy metodini yaratishga imkon beradi.
• Statika kursidan maolumki, muvozanatda bo’lgan kuchlar sistemasining geometrik yig’indisi va ularning ixtiyoriy O markazga nisbatan momentlarining yig’indisi ham nolga teng bo’ladi. U holda Dalamber printsipiga asosan:

• 1-shakl

•  Takrorlash uchun savollar:
• Dalamber printsipining mohiyatini tushuntirib bering?
• Qanday masalalarni yechishda Dalamber printsipini qo’llash yaxshi natija beradi?
• Ilgarilama harakatdagi jismning inertsiya kuchi qanday aniqlanadi?
• Qo’zg’almas o’q atrofida aylanayotgan qattiq jismning inertsiya kuchi qanday aniqlanadi?
• Tekislikka parallel harakatdagi qattiq jismning inertsiya kuchi qanday aniqlanadi?
• Statik reaktsiyalar deb qanday reaktsiyalarga aytiladi?
• Dinamik reaktsiyalar deb qanday reaktsiyalarga aytiladi?
• Dinamik muvozanatlashtirish deb nimani tushunasiz?
• Texnikaning qaysi sohalarida dinamik muvozanatlashtirish eng asosiy vazifalardan biri hisoblanadi?
• O’zingizning hayotingizda dinamik muvozanatlashtiruvchi jihozni uchratganmisiz?
•  Dinamik muvozanatlashmagan jihozlar qanday nosozlikka olib kelishini bilasizmi?
•  Avtomobilning kuzovini dinamik muvozanatlashtirish shartmi?
• Ot aravaning g’ildiragin dinamik muvozanatlashtirish kerakmi?