Rejasi 1-Mavzu: «Xalqaro gumanitar huquq fanining maqsad va vazifasi». 1-Mashg‘ ulot


Jan Jak Russo (1712-1778) 1762 yilda o‘zining



Download 130 Kb.
bet4/8
Sana29.09.2022
Hajmi130 Kb.
#850781
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
XGH мавзу № 1-1

Jan Jak Russo (1712-1778) 1762 yilda o‘zining «Ijtimoiy shartnoma» asarida shunday yozadi:
«Urush – bu odamlar o‘rtasidagi emas, balki davlatlar o‘rtasidagi munosabatdir. Odamlar bir-birlari bilan tasodifan, odam zoti va hatto fuqaroligi uchun emas, balki askarligi, ya’ni o‘z mamlakatining fuqarosi emas, balki himoyachisi ekanligi uchun dushman bo‘lib qoladi.
Agar urushdan maqsad dushman davlatini yakson qilish bo‘lsa, unda toki o‘sha davlatning himoyachilari qo‘lida qurol tutib turar ekan, ikkinchi tomon ularni qirishga haqli. Biroq himoyachilar qurolni tashlab, taslim bo‘lgan zahotiyoq dushman yoki dushman qo‘lidagi vosita bo‘lishdan to‘xtaydilar va yana oddiy odamlarga aylanadilar. Ularning jonini olishga hech kimning haqqi yo‘q».
Ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi manba sifatida shartnomalarning ahamiyati, masalan, zardo‘shtiylikning muqaddas kitobi «Avesto»da alohida ta’kidlanadi. «Avesto»da ahdnomalarning maxsus yodga olinishi, chamasi, o‘troq chorvachilik va dehqonchilikni rivojlantirish uchun o‘sha davrdagi turli qabilalar ittifoqlarining tinch-totuv yashash-larini ta’minlash talabi bilan izohlanadi.
Zardo‘shtiylikda urush xudosi Veretragna (Varxran, Bahrom) bilan bir qatorda sulhlar xudosi Mitraga ham sajda qilingan. Urush dahshatlarini qoralar ekan, «Avesto» tinch mehnat bilan shug‘ ullanuvchi kishilarga, ya’ni tinch aholiga nisbatan ma’lum darajada insonparvarlikni o‘zida aks ettirgan.
Hindistonda Manu qonunlari g‘olibdan mag‘lubga shafqat qilishni, yarador va taslim bo‘lganlarni tirik qoldirishni hamda bo‘ysundirilgan xalqlarning qonunlarini hurmat qilishni talab qildi. Shuningdek, Manu qonunlari majmuida uchligi zaharlangan yoki yoqiladigan hamda kertik qilingan o‘qlardan foydalanish taqiqlandi. Bu qoidalar Quruqlikdagi urushning qonun va udumlari to‘g‘risida 1907 yilda qabul qilingan Gaaga konventsiyasi me’yorlarini eslatadi. Yarador bo‘lgan harbiy asirlarni ular sog‘ ayganlaridan so‘ng vatanlariga jo‘natish lozim bo‘lgan.
Urushda insonparvarlik qoidalarini bajarishga qaratilgan haqiqiy urinishlar Qizil Xoch paydo bo‘lishi va gumanitar huquq tarixida ilk bor universal xususiyatga ega bo‘lgan konventsiyalar tuzilishi bilan boshlandi. Bu insonparvarlik tashabbuslarining asosi endi iqtisod yoki tijorat bilan bog‘ liq bo‘lmay, balki rahm-shafqat, oliyjanoblik va urushning behuda dahshatlarini faol qoralash ruhi bilan sug‘ orilgan edi.
1. 1863 - Har bir mamlakatda yaradorlarni muolaja qilish maqsadlariga yo‘naltirilgan Milliy Jamiyatlar tuzilishi va tibbiyot xodimlarini farqlovchi belgi sifatida Qizil Xoch timsolining qabul qilinishi.

Download 130 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish