Режа: Ўзаро боғланишлар хақида тушунча ва уларнинг турлари

16	1700	12	20
2160
3	16	1440	13	20

1900

4	18	1700	14	22	1800
5	18	1600	15	22	2400
6	18	1760	16	22	2300
7	18	1900	17	22	2000
8	18	1640	18	24	2400
9	20	1800	19	24	2200
10	20	2000	20	24	2000

Супермаркетнинг реклама харажатлари ва мижозлари сони ўртасидаги боғланиш

Корреляцион жадвални тузиш учун омил ва натижавий белгиларни гуруҳларга ажратиш талаб этилади. Бизни мисолимизда (1-жадвал) омил белги бор-йўғи 5 вариантда берилганлиги сабабли уларни гуруҳларга ажратиб ўтирмаймиз. Натижавий белги учун гуруҳ интервали аниқланади. Бунинг учун Стерджесс формуласидан фойдаланамиз:

Корреляцион жадвални тузиш учун омил ва натижавий белгиларни гуруҳларга ажратиш талаб этилади. Бизни мисолимизда (1-жадвал) омил белги бор-йўғи 5 вариантда берилганлиги сабабли уларни гуруҳларга ажратиб ўтирмаймиз. Натижавий белги учун гуруҳ интервали аниқланади. Бунинг учун Стерджесс формуласидан фойдаланамиз:

Энди натижавий белги бўйича гуруҳларни тузамиз:

• 
  I. 1440+192=1632 ёки 1440-1632
  
• 
  II. 1632+192=1824 ёки 1632-1824
  
• 
  III. 1824+192=2016 ёки 1824-2016
  
• 
  IV. 2016+192=2208 ёки 2016-2208
  
• 
  V. 2208+192=2400 ёки 2208-2400
  

Y бўйича гуруҳ- X лар бўйича гуруҳлар	1536 (1440- 1632)	1728 (1632- 1824)	1920 (1824- 2016)	2112 (2016- 2208)	2304 (2208- 2400)	fx
16	2	1				3	1600
18	1	3	1			5	1730
20		1	3	1		5	1924
22		1	1		2	4	2070
24			1	1	1	3	2118
Fy	3	6	6	2	3	20	-

Тузилган корреляцион жадвалдан кўриниб турибдики, омил белги билан натижавий белги ўртасида боғлиқлик мавжуд. Корреляцион жадвалда частоталар жадвалнинг чап юқори бурчагидан ўнг қуйи бурчагига қараб диагоналда жойлашган. Бу омил белги билан натижавий белги ўртасида тўғри чизиқли боғланиш мавжуд эканлигини билдиради. Аксинча бўлганда эгри чизиқли боғланиш мавжуд бўлар эди.

Тузилган корреляцион жадвалдан кўриниб турибдики, омил белги билан натижавий белги ўртасида боғлиқлик мавжуд. Корреляцион жадвалда частоталар жадвалнинг чап юқори бурчагидан ўнг қуйи бурчагига қараб диагоналда жойлашган. Бу омил белги билан натижавий белги ўртасида тўғри чизиқли боғланиш мавжуд эканлигини билдиради. Аксинча бўлганда эгри чизиқли боғланиш мавжуд бўлар эди.

Иқтисодий ҳодисалар ўртасидаги боғлиқликни аниқлашда ва ўрганишда статистиканинг график усулидан ҳам кенг фойдаланилади. Бошланғич маълумотлардан фойдаланиб графикларни турли кўринишидан фойдаланиш мумкин. Бу ерда омил белгининг индивидуал қийматларига мос келувчи натижавий белги қийматларини нуқталарда жойлаштириб чиқсак ва кейин у нуқталарни бирини иккинчисига уласак, боғланиш йўналиши аниқ бўлади

Иқтисодий ҳодисалар ўртасидаги боғлиқликни аниқлашда ва ўрганишда статистиканинг график усулидан ҳам кенг фойдаланилади. Бошланғич маълумотлардан фойдаланиб графикларни турли кўринишидан фойдаланиш мумкин. Бу ерда омил белгининг индивидуал қийматларига мос келувчи натижавий белги қийматларини нуқталарда жойлаштириб чиқсак ва кейин у нуқталарни бирини иккинчисига уласак, боғланиш йўналиши аниқ бўлади

Статистикада омил белги билан натижавий белги ўртасидаги боғлиқликнинг зичлиги бир қанча кўрсаткичлар билан баҳоланади:

• 
  Статистикада омил белги билан натижавий белги ўртасидаги боғлиқликнинг зичлиги бир қанча кўрсаткичлар билан баҳоланади:
  

  1.Г.Б.Фехнер (1801-1887) коэффициенти. Бу коэффициентни (ёки белгилар муофиқлиги коэффициенти деб хам юритилади) ҳисоблаш учун, аввало омил ва натижавий белги бўйича ўртача даражалар аниқланади ва вариантларни ўртачадан фарқи ҳисоблаб чиқилади, ундай кейин омил белги билан натижавий белги индивидуал белгиларнинг ўртачадан фарқини мос келган ва келмаган белгилари аниқланади ва улар ўзаро таққосланади:

  Ушбу коэффицент қуйдагича ҳисобланади:

  Ушбу коэффицент қуйдагича ҳисобланади:

  Бу ерда: М – бир хил ишорадаги (мос келган) жуфт четланишлар(х ва у нинг ва дан четланиши), Н-ҳар хил ишорадаги( мос келмаган) жуфт четланишлар (х ва у нинг ва дан четланиши)