Режа: Ўзаро боғланишлар хақида тушунча ва уларнинг турлари

Режа: Ўзаро боғланишлар хақида тушунча ва уларнинг турлари Регрессион таҳлил вазифалари ва унинг босқичлари

ТОШКЕНТ МОЛИЯ ИНСТИТУТИ
Регрессион ва корреляцион таҳлил

РЕЖА:

• 
  Ўзаро боғланишлар хақида тушунча ва уларнинг турлари
  
• 
  Регрессион таҳлил вазифалари ва унинг босқичлари
  
• 
  Корреляцион таҳлил вазифалари ва унинг босқичлари
  

Ўзаро боғланишлар хақида тушунча ва уларнинг турлари

Белгилар ўртасидаги боғланишлар характерига қараб икки турга бўлинади:
функционал боғланиш;
корреляцион боғланиш.
Функционал боғланиш - бу шундай тулиқ боғланишки, унда бир белги ёки белгилар узгариш қийматига хар доим натижанинг маълум меъёрда узгариши мос келади.
Корреляцион боғланиш - бу шундай тўлиқсиз боғланишки, унда омилларнинг ҳар бир қийматига турли замон ва макон шароитларида натижанинг ҳар хил қийматлари мос келади. Бу холда омиллар тўлиқ сони номаълумдир.

Корреляция сўзи лотинча correlation сўзидан олинган бўлиб, ўзаро муносабат, мувофиқлик, боғлиқлик деган луғавий маънога эга. Бу атамани статистика фанига инглиз биологи ва статистик Френсис Гальто Х1Х-аср охирида киритган.

• 
  Корреляция сўзи лотинча correlation сўзидан олинган бўлиб, ўзаро муносабат, мувофиқлик, боғлиқлик деган луғавий маънога эга. Бу атамани статистика фанига инглиз биологи ва статистик Френсис Гальто Х1Х-аср охирида киритган.
  

Регрессия сўзи лотинча regressio сўзидан олинган бўлиб, орқага харакатланиш деган луғавий маънога эга. Бу атамани статистикага кириб келиши хам корреляцион тахлил асосчилари Ф.Гальтон ва К.Пирсон номлари билан боғлиқдир.

• 
  Регрессия сўзи лотинча regressio сўзидан олинган бўлиб, орқага харакатланиш деган луғавий маънога эга. Бу атамани статистикага кириб келиши хам корреляцион тахлил асосчилари Ф.Гальтон ва К.Пирсон номлари билан боғлиқдир.
  

Боғланиш ўзгариш йуналишларига қараб тўғри ёки тескари бўлади. Агар белгининг ортиши (ёки камайиши) билан натижавий белги хам ортиб (ёки камайиб) борса, улар ўртасидаги боғланиш тўғри боғланиш дейилади.

Аналитик ифодаларининг кўринишига қараб боғланишлар тўғри чизиқли (ёки умуман чизиқли) ва эгри чизиқли (ёки чизиқсиз) булади. Агар боғланишнинг тенгламасида омил белгилар (Х1, Х2, ......., Хк) фақат биринчи даража билан иштирок этиб, уларнинг юқори даражалари ва аралаш кўпайтмалари қатнашмаса, яъни
кўринишда бўлса тўғри чизиқли боғланиш дейилади.
Ифодаси тўғри чизиқли (ёки чизиқли) тенглама бўлмаган боғланиш эгри чизиқли (ёки чизиқсиз) боғланиш деб аталади. Хусусан, парабола гипербола, кўрсаткичли, логорифмиклар мисол бўла олади.