Reja: Yevropada uyg’onish davrining vujudga kelish sababi va oqibatlari 2

Uyg'oish davri arxitekturasining yuksalgan davri. Me'morlik muhim asarlaridan yana biri Florensiyadagi 1419 yilda qurila boshlagan tarbiya uyi binosidir. Bu binoda ilk uyg'onish me'morligi uslubi yaqqol namoyon bo'ldi. Bu ilk uyg'onish fuqaro me'morligining dastlabki namunasi bo'lib, davrning ilg'or qarashlariga hamohangdir.Ikki qavatdan iborat bo'lgan bu bino oʻz kompozitsiyasining soddaligi va nisbatlarining yengilligi, gorizantal chiziqlarning aniqligi bilan ajralib turadi. Binoning pastki qavati loja (ayvoncha) bilan boshlangan bo'lib, nafis ustunlarni bir biriga tutashtirib turgan yarim arklari binoni yanada fayzli qiladi. Unga latofat baxsh etadi. Bu ota-onasiz yetimyesirlarni o'z quchog'iga olgan binoning gumanistik xarakterini namoyor etadi.¹² Arklar orasiga ishlangan dumaloq medalonlarda esa yosh godakla tasviri binoning mazmun maqsadini ochib, binoning nufuzini yanada orttiradi.Tarbiya uyi qurilishida topilgan konstruktiv va dekorotiv uslub keyinchalik Brunellesko qurgan boshqa binolar qurilishida jumladan Florensiyadagi Santa Kroche cherkovidagi Passi kapellasida rivojlantiriladi. Uncha katta bo'lmagan, bu binoning nozik topilgan nisbatlari, dekorativ elementlarining me'yorida ishlatilishi unga yaxlitlik va koʻrkamlik baxsh etgan.
Ilk Uyg'onish davri me'morligining yana bir buyuk ijodkori Leon Battista Alberti (14041474) dir. U XV asr oʻrtalaridagi yirik me'morgina emas, balki uning nazariyotchisi, ensiklapedist olim hamdir. Alberti «Me'morlik toʻgʻrisida 10 kitob» nomli asarida antik yodgorliklarni o'rganish asosida oʻzi yaratgar yangi me'morlik kompozitsiyalarining ilmiy nazariyasini bayon qildi. Uning izlanishlari yuqori uyg'onish davri me'morligi uslubiga asos yaratdi Florensiyadagi Rugelan palasiosi Albertining tugallangan yetuk asarlaridan hisoblanadi. Ochiq hovli atrofida qurilgan to'rt burchal shaklidagi yaxlit 3 qavatli bu saroyda Alberti devorlarni qismlarga ajratadigan pilyastr, antabliment va tekis devor yuzasini yengil rusta bilan pardozlash hisobiga oʻziga xos goʻzallik baxsh etadi.Bu binoda antik an'analar (Rim me'morligi, birinchi galda Kollezeyning order sistemasiga asoslanib) yangi badiiy mazmun va plastik ifodalilik bilan boyidi.¹³Uyg'onish davri san'ati qo'ynida tushkunlikni targ'ib etuvchi gumanizm g'oyalaridan uzoq bo'lgan manerizam oqimi yoyila boshladi.