Reja: Umumiy tushunchalar. Fanning maqsadi va vazifalari

2-aksioma  (Ikki  kuchning  muvozanatlashish  aksiomasi).  Erkin  qattiq 

jismga  qoʻyilgan  ikki  kuch  miqdor  jihatdan  bir-biriga  teng  va  bir  toʻgʻri  chiziq 

boʻylab  qarama-qarshi  tomonga  yoʻnalgan  holdagina  muvozanatlashadi.  Bu 

kuchlar  sistemasi  nolga  ekvivalent.  Shuning  uchun  ularni  nollik  sistema  deyiladi 

(1.4-rasm): 

(F, F



) 



 0                                                  (1.4) 

---

 

1.4-rasm. 

 

3-aksioma (Muvozanatlanuvchi kuchlarni qoʻshish va ayirish aksiomasi). 

Jismga qoʻyilgan kuchlar sistemasiga oʻzaro muvozatanlanuvchi kuchlar sistemasi 

qoʻshilsa  yoki  olinsa,  kuchlar  sistemasining  jismga  ta’siri  oʻzgarmaydi.  Faraz 

qilaylik,  jism  (

𝐹

1

⃗⃗⃗ ,  𝐹

2

⃗⃗⃗⃗   ,  …,  𝐹

𝑛

⃗⃗⃗ )  kuchlar  ta’sirida  muvozanatda  boʻlsin  (1.5-rasm). 

Jismga yana (F, F



) 



 0 sistemani qo‘yaylik. Natijada jism yangi (

𝐹

1

⃗⃗⃗ , 𝐹

2

⃗⃗⃗⃗  , …, 𝐹

𝑛

⃗⃗⃗ , 𝐹 , 

𝐹 



) kuchlar sistemasi ta’sirida ham muvozanatda bo‘ladi, ya’ni: 

(

𝐹

1

⃗⃗⃗ , 𝐹

2

⃗⃗⃗⃗  , …, 𝐹

𝑛

⃗⃗⃗ ) 



 (

𝐹

1

⃗⃗⃗ , 𝐹

2

⃗⃗⃗⃗  , …, 𝐹

𝑛

⃗⃗⃗ , 𝐹 , 𝐹 



)                                (1.5) 

 

1.5-rasm. 

Yuqoridagi aksiomalardan quyidagi teorema kelib chiqadi.  

Teorema: Berilgan kuchni o‘z ta’sir chizig‘i bo‘ylab bir nuqtadan ikkinchi 

nuqtaga  miqdor  va  yo‘nalishi  o‘zgartirilmay  ko‘chirilsa,  uning  jismga  ta’siri 

o‘zgarmaydi.