Reja texnikaviy o`lchovlar, nazorat qilish va uning turlari

Differensial o’lchash usulida detalning har bir elementi alohida boshqasiga bog’liqsiz o’lchanadi yoki nazorat qilinadi. Masalan, tashqi yoki ichki diametrlarni aniqlash, shlitsali birikmada shlitsaning enini aniqlash. Detalning yaroqliligi haqidagi xulosa hamma o’lchashlardan keyin qilinadi.

Kompleksli o’lchash usuli yoki nazoratini amalga oshirish uchun maxsus asboblar yoki kalibrlar qo’llanilib detalning yaroqliligi haqida darhol xulosa qilinadi. Bunda birdaniga hamma yoki bir nechta parametrlar o’lchanadi yoki nazorat qilinadi. Masalan, shlitsali tiqin yoki halqa bilan nazorat qilishda.

Uzunlikning yassi parallel uch o’lchovlari qisqacha plitka deb ataladi. Plitka po’latdan qilingan to’g’ri to’rtburchaklik bo’lib, uning ichki tomoni o’zgarmas kattalikda, balandligi bo’yicha o’lchamlari esa turlichadir. Plitkalarning uch o’lchovi deb atalishiga sabab, ularning aniq o’lchamlari to’g’ri to’rtburchakning uchlari (boshlari) da hosil bo’lishidir (7.1–rasm, a). Har bir plitkaning ish o’lchami uning “o’rtacha uzunligi” bo’lib, bu uzunlik plitkaning bir o’lchash sirtining o’rtasidan shu sirtga qarama-qarshi joylashgan o’lchash sirtining o’rtasiga tushirilgan perpendikulyarga aytiladi.

UYaPUO’ mashinasozlikda o’lchovning birligini saqlaydigan va asosiy o’lchov vositasi hisoblanadi. Ular orqali mahsulotga etalondan uzunlik birligi o’tqazish amalga oshiriladi.