Reja: “Standart kost” tizimining xususiyati va mohiyati

SCA (Strategic Cost Analysis) Xarajatlarni strategik tahlil

Download 232,5 Kb. bet 9/13 Sana 07.11.2022 Hajmi 232,5 Kb. #861507

Bog'liq
7-мавзу Бош хис лотин (1)

SCA (Strategic Cost Analysis) Xarajatlarni strategik tahlil qilish usuli	mahsulot sifatini kompleks boshqarish tamoyili (TQM) asosida mahsulot sifatini va ishlab chiqarish jarayonlarini takomillashtirish; iste’mol qiymati (xaridorning yutug’i)ni shakllantirish zanjiri yordamida raqobatchilar ustidan barqaror mavqyega ega bo’lish; ustama xarajatlarni mini-mallashtirish; fan-texnika taraqqiyotini o’rga-nib borish va yangi texnologiyalarni ishlab chiqarishga joriy etish.		korxonalarda mahsulot sifa-tini tahlil qilishni amalga oshirilmayotganligi; an’anaviy buxgalteriya hiso-bida xarajatlar me’yorlarini bozor sharoitlariga moslab istiqbolli tuzatib borilmasligi; rejalashtirilgan ustama xarajatlardan keskin chetlanish-larning mavjudligi, xomashyo va materiallar baholarining tez-tez o’zgarib turishi.
sutni qayta ishlash korxonalari va iqtisodiyotning boshqa ishlab chiqarish sohalari.

ishchi operasiyalarini eng oddiy qismlarga bo’lib chiqish yo’li bilan korxonadagi ishlar miqdori va ketma-ketligini aniqlash “AVS”ni qo’llashning boshlang’ich bosqichi hisoblanadi.
AVS doirasida mahsulotlarni ishlab chiqarishdagi ishtirokiga qarab ishlar to’rtta tarkibiy qismga ajratiladi: Unit Level (donali ish), Batch Level (to’plamli ish), Product Level (mahsulotli ish) va Facility Level (umumishlab chiqarish xarajatlari). Bunday tasnif xarajatlar va turli ishlab chiqarish jarayonlari o’rtasidagi quyidagi bog’liqlikni o’rganishga asoslanadi: mahsulot birligini ishlab chiqarish, buyurtmani ishlab chiqarish, mahsulotni ishlab chiqarish.
Bunda xarajatlarning ishlab chiqarish jarayoniga bog’liq bo’lgan yana bir muhim kategoriyasi hisobga olinmaydi - bu butun korxona faoliyatini ta’minlovchi xarajatlardir.
Bunday xarajatlarni hisobga olish uchun ishlarning to’rtinchi toifasi - Facility Level (umumishlab chiqarish xarajatlari) kiritiladi.
Dastlabki uch toifa, aniqrog’i, ularga sarflangan xarajatlar bevosita ma’lum bir mahsulotga tegishli bo’lishi mumkin, biroq umumishlab chiqarish xarajatlari natijalarini biron-bir mahsulot turiga tegishli qilib ko’rsatib bo’lmaydi, shu bois, ularni taqsimlash uchun turli arifmetik hisob-kitoblardan foydalanishga to’g’ri keladi.
Faoliyat turiga sarflangan hamma resurslar uning qiymatini tashkil etadi. Korxonaning barcha faoliyat turlari ularni boshqarish uchun sarflangan xarajatlar bilan solishtirib chiqilishi kerak. Ko’pincha xarajatlar moddasi qaysidir bir faoliyat turiga mos keladi. Masalan, “Ta’minot bo’limi ish haqi” “Ta’minot” ishi jarayoni qiymatiga kiradi.
Shu bilan birga “Boshqaruv binosi ijarasi” xarajat moddasi mutanosib ravishda “Ta’minot”, “Ishlab chiqarish”, “Marketing” va h.k. xarajat moddalari bo’yicha taqsimlab chiqilishi kerak.
AVS tizimiga ko’ra faoliyat turining natijasi - kost-drayver indeks o’lchamiga ya’ni taqsimot bazasiga ega bo’lishi muhimdir.
Masalan, «Ta’minot xarajatlari moddasi uchun» “Sotib olishlar miqdori” kost-drayver bo’la oladi, “Sozlash” moddasi uchun - “Sozlashlar miqdori”.
AVSni qo’llashning ikkinchi bosqichi kost-drayver hisob-kitobi va ularning har bir resurslarini iste’mol qilish ko’rsatkichlaridan iborat. Bu ko’rsatkich ish bajarilishi birligi qiymatiga ko’paytiriladi.
Mahsulot tannarxini hisoblash jarayoni – AVS tizimini amaliyotga qo’llashning uchinchi bosqichini tashkil etadi.
Korxonani faoliyat turlari va funksional xizmatlarini AVS tizimida hisobga olish, shuningdek investisiyalash, xodimlar hisobi, kadrlarni boshqarish kabi sohalar faoliyatini sifatli baholashga imkon beradi.

Download 232,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: