Режа Ривожланган мамлакатлар таълим тизимидига тажрибалари. Таълим тизимидаги қўлланиладиган моделлар

Олий таълим тизими ички тузилмалари
Олий таълим тизимини ташкил қилишдаги ва таркибидаги қатор миллий хусусиятлар бошқа Европа мамлакатларида ҳам мавжуд.
Дания университетлари 4 йиллик олий таълимдан сўнг ўз битирувчиларига асосий даража хисобланган номзодлик дипломини берадилар. Лекин бундай диплом муҳандислик мутахассисликларини эгалловчиларга 5 йиллик таълимдан сўнг, тиббиёт мутахассисларига 8 йиллик олий таълимдан сўнг берилади. Магистр дипломини олиш учун яна 1-2 йил ўқиш лозим бўлади. Олий техника мактаби битирувчиларига (3-4 йил) муҳандислик ихтисослиги бўйича диплом берилади (лекин муҳандис-қурувчи дипломини олиш учун эса 5 йил ўқиш лозим бўлади).
Ирландияда гуманитар фанлар ва тижорат соҳасида 3 йиллик, тиббий фанлар ва турли муҳандислик мутахассисликлари учун 4 йиллик, қишлоқ хўжалиги, стоматология, ветеринария соҳалари учун 5 йиллик, тиббиёт бўйича 6 йиллик ўқув дастурларини ўзлаштириб бакалаврлик даражасига эга бўлиш мумкин. Магистратурага бакалавр дипломи билан кирилиб, у ердаги таълим муддати қуйидаги жиҳатлари билан характерланади: гуманитар фанлар ва тижорат -1 йил; педагогик фанлар-2 йил; муҳандислик фанлари-1,5-2 йил ; табиий фанлар - (кимё) ва тиббиёт – 4-6 йил.
Грецияда олий таълим асосан 4 йиллик бўлиб, айрим соҳалар бўйича ўқиш муддати бироз узунроқ; муҳандислик ва стоматолигия – 5 йил, тиббиёт – 6 йил. Бошланғич синф ўқитувчилари, мактабгача тарбия муассасаларининг тарбиячилари университет мақомида бўлмаган Педагогик Академия деб аталадиган 4 йиллик олий ўқув юртларида тайёрланади. Ўрта мактаб ўқитувчилари эса университетларда тайёрланади.
Швецияда ҳам олий ўқув юртлари 4 йиллик, магистратурада ўқиш муддати эса 1 йил. Шундай қилиб олий таълимни ташкил қилишдаги Европа мамлакатлари ўртасидаги бир хил ёндошув унинг кўп босқичлилигида, таълим муддатларини белгилашда, олий таълимг аасосан ёшларни (баъзан катталарни ҳам) жалб қилишда кўзга ташланади.
Лотин Америкаси минтақаси бўйича ёшларни олий таълим мактабларига жалб қилиниши ҳақидаги рақамлар эътиборга моликдир, бу минтақада 18-23 ёшлардаги аҳолининг 27 фоизи олий ўқув юртларида ўқийди. Бу кўрсаткич Аргентина ва Уругвайда 44 фоиз, Венесуела, Коста-Рика, Панама, Перу, Еквадор ва Чилида 25 фоиз, Бразилия ва Мексикада 15 фоизни ташкил қилади.