Режа: Резина саноатининг ҳалқ хўжалигидаги роли

Резина қоришмасини каландрда листлаш. Резина қоришмаси листлари каландрда белгиланган қалинлик ва кенгликда ҳамда ихтиёрий узунликда ишлаб чиқарилади. Пластик деформацияга олиб келувчи резина қоришмасини листлаш термик ва механик ишлов бериш йўли билан ишлаб чиқарилади.
Каландрда резина қоришмасига асосий ишлов бериш валлар орасидаги тирқишдан қоришмани ўтказиш орқали амалга оширилади.
Листлаш - резина қоришмасини маълум бир шаклга келтиришни усулларидан биридир. Қоришмани маълум бир шаклга келтириш қийин. Сабаби резина қоришмаси қиздирилган, пластик ҳолатда ҳам доимо баъзи ўзини эластик ҳолатини сақлаб қолиши, қоришмани эластик тикланиши ва деформацияловчи куч ўз таъсирини тўхтатгандан сўнг қоришмани торайиши ёки унинг катталикларини камайиши юзага келади. Бу эса белгиланган ўлчамда лист олишни мураккаблаштиради. Чунки ҳар бир қоришмани эластик тикланиш катталиклари ҳароратга ва резина қоришмасини пластикликлига, валц валлари юзасининг ҳароратига, каландрнинг юриш тезлигига, резина қоришмасининг таркибига ва кейинги ярим фабрикатни сақланиш шароитига боғлиқ. Одатда тирқиш ҳосил қилувчи ва улар орасидан резина қоришмасини ўтказувчи каландр валлари бир хил тезликда айланади. Фақат баъзи 4 ва 5 валли каландр валларини айланиш ҳолати фрикцияли 1:1, 1 тартибда бўлиб, резина қоришмасини механик ишлов беришни кучайтиради, бу эса пластиклик ва харорати таъсирида қоришмани каттароқ ва кўпроқ ягона жинсга олиб келади.
Қуйидаги расмда (2-расм) турли ҳолатда жойлашган каландр валлари билан резина қоришмасини листлаш жараёнида валларда мавжуд қоришма харакатининг схемаси келтирилган.





2-расм. Резина қоришмасини каландрлаш схемаси:
I – 3 валли каландрда каландрлаш; II - 4 валли каландрда каландрлаш;
III, IV- тиркалган вали бор 4 валли каландрда каландрлаш;
V - Z – шаклли каландрда каландрлаш.

Каландрларга зарур миқдордаги резина қоришма маълум вақт ичида узатувчи транспортёрлар ва тақсимловчи қурилмалар ёрдамида механик узатилади. Бу эса каландрга резина қоришмасини узлуксиз ленталар кўринишида тирқиш узунлиги бўйлаб бир текисда узатилишини таъминлайди. Бундай усул каландрга резина қоришмасини бир текисда, доимий харорат ва пластикликда узатишга етади. Бундай ҳолатда қиздирувчи ва озиқлантирувчи валцлар ишлатилиб, резина қоришмаси 2 та пичоқ билан механик тарзда ва лента кўринишида кесилиб каландрга узатилади.

Қуйидаги расмда (3-расм) 3 валли қаландрни узлуксиз озиқлантириш схемаси келтирилган.