Режа: Режа: иэс да электр энергияни ҳосил қилиш жараёни

Изоҳ

Сирдарё ИЭС	3000	10	1972-1981	Ширин	-
Янги-Ангрен ИЭС	1800	6	Қурилиши 1985 йилда бошлаган	Нуробод	Лойиҳа қуввати 2400 МВт
Тошкент ИЭС	1860	12	1963-1971	Тошкент	-
Навоий ИЭС	1250	11	1963-1981	Кармана	-
Ангрен ИЭС	484	8	1957-1963	Ангрен	-
Тахиатош ИЭС	730	5	1961-1990	Тахиатош	-
Талимаржон ИЭС	800	1	Қурилиши 1984 йилда бошлаган	Нуристон	Лойиҳа қуввати 3200 МВт

5. Ўзбекистонда мавжуд ИЭСлар
«Сирдарё ИЭС» ОАЖ (40-расм). Станциянинг қурилиши 1972 йилда бошланиб, 1981 йилда якунланган. «Сирдарё ИЭС» ОАЖ нинг ўрнатилган қуввати 3000 МВт. Фойдаланадиган ёқилғиси – газ, захиравий ёқилғиси – мазут. Асосий иншоотлари – бош корпус, ёрдамчи бинолар комплекси, ёқилғи-транспорт хўжалиги, техник сув таъминоти объектлари, электротехник иншоотлар, насос станциялари, сувни кимёвий тозалаш станцияси, автобаза. Асосий ускуналари – қозон ва турбина агрегатлари.
40-расм. «Сирдарё ИЭС» ОАЖ

ИЭМларда электр энергияси ишлаб чиқариш катта иссиқлик йўқотишлар ҳисобига содир бўлади. Айни вақтда тўқимачилик, кимё, озиқ-овқат, металлургия каби бир қанча саноат корхоналарига, технологик жараёнлар учун иссиқлик керак. Турар жой биноларини иситиш учун иссиқ сув катта миқдорларда зарур (47-расм).

• ИЭМларда электр энергияси ишлаб чиқариш катта иссиқлик йўқотишлар ҳисобига содир бўлади. Айни вақтда тўқимачилик, кимё, озиқ-овқат, металлургия каби бир қанча саноат корхоналарига, технологик жараёнлар учун иссиқлик керак. Турар жой биноларини иситиш учун иссиқ сув катта миқдорларда зарур (47-расм).

47-расм. Иссиқлик электр марказининг ишлаш принципи
6. Иссиқлик электр марказининг ишлаш принципи

ИЭМларда кенг миқиёсда газ турбина қурилмалари (ГТҚ) дан фойдаланилмоқда (48-49 расмлар). Уларда ишчи жисм сифатида ёқилғи ёниш маҳсулотлари, катта босим ва ҳароратда қиздирилган ҳаводан фойдаланилмоқда. ГТҚ да газларни иссиқлигини турбина роторини айлантириш кинетик энергиясига қайта ҳосил қилинади. Конструктив ва энергияни қайта ҳосил қилиш жиҳатидан газ турбиналар буғ турбиналардан фарқ қилмайди. Лекин газ турбиналар буғ турбиналарга қараганда ихчамроқ.

• ИЭМларда кенг миқиёсда газ турбина қурилмалари (ГТҚ) дан фойдаланилмоқда (48-49 расмлар). Уларда ишчи жисм сифатида ёқилғи ёниш маҳсулотлари, катта босим ва ҳароратда қиздирилган ҳаводан фойдаланилмоқда. ГТҚ да газларни иссиқлигини турбина роторини айлантириш кинетик энергиясига қайта ҳосил қилинади. Конструктив ва энергияни қайта ҳосил қилиш жиҳатидан газ турбиналар буғ турбиналардан фарқ қилмайди. Лекин газ турбиналар буғ турбиналарга қараганда ихчамроқ.
• Газ турбиналар асосан транспортда кенг қўлланилади. Газ турбина-ларини замонавий авиациянинг асосий қисми двигателларида қўллаш уларни тезликлари, юк ташиш қобиляти ва учиш баландликларини ошириш имкониятини берди. Газ турбинали локомотивлар ички ёнув двигателлари билан жиҳозланган тепловозлар билан рақобатбордошдир.