Reja: P‘ul muomalasi va uning amal qilish qonuniyatlari. P‘ulga bo’lgan talab va p‘ul taklifi

1. Talab inflyastiyasi. Narx darajasining an’anaviy o’zgarishi jami talab ortiqchaligi bilan tushuntiriladi. Iqtisodiyotning ishlab chiqarish sohasi mahsulotning real hajmini ko’’aytirib, ortiqcha talabni qondira olmaydi. Chunki barcha mavjud resurslar to’liq foydalanilgan bo’ladi. Shu sababli bu ortiqcha talab narxning oshishiga olib keladi va talab inflyastiyasini keltirib chiqaradi. Talab inflyastiyasini quyidagi chizma orqali ham izohlash mumkin (2-chizma).
Chizmadan ko’rinadiki, iqtisodiyotdagi ‘ul hajmining ko’’ayishi qisqa muddat ichida yal’i talabni AD₁ dan AD₂ ga siljishiga olib keladi. Agar bu vaqtda iqtisodiyotning holati yal’i taklif egri chizig’ining oraliq (2) yoki tik (klassik) (3) kesmasiga mos kelsa, bu narx darajasining o’sishiga, ya’ni talab inflyastiyasining ro’y berishiga olib keladi.


N arx
d arajasi AS


3
‘₂
AD₂
2
‘₁
1 AD₁


0 Q₁ Q₂ Real YaMM
22.1.-chizma. Talab inflyastiyasi.


2. Taklif inflyastiyasi. Inflyastiya ishlab chiqarish xarajatlari va bozordagi taklifning o’zgarishi natijasida ham kelib chiqishi mumkin. Ishlab chiqarish xarajatlarining o’sishi keltirib chiqadigan inflyastiya mahsulot birligiga qilinadigan xarajatlarning ko’’ayishi hisobiga narxlarning oshishini bildiradi. Bu holatni ham chizma orqali ko’rib chiqamiz (22.1.-chizma).


N arx
d arajasi AS₂ AS₁


3


‘₂