Reja Model va Modellashtirish tushunchasi Modellashtirish bosqichlari Model turlari

2. Modellashtirish bosqichlari. 
Biror ob'yektni Matematik Modellashtirish 
masalasining qo‘yilishi aniq harakatlar Rejasini yuzaga kyeltiradi. Uni shartli 
ravishda uch bosqichga bo‘lish mumkin: Model – algoritm – dastur. 
Birinchi bosqichda ob'yektning Matematik formada asosiy xossalarini u 
bo‘ysunuvchi qonunlarni, qismlari uchun o‘rinli bog‘liqliklar va h.k. larni aks 
ettiruvchi “ekvivalyenti” tanlanadi (yoki quriladi). Matematik Model (yoki uning 

---

fragmyentlari) nazariy myetodlar yordamida tadqiq qilinadi, natijada esa ob'yekt 
haqida dastlabki muhim ma'lumotlar olish mumkin. 
Ikkinchi bosqich- Modelni kompyutyerda amalga oshiruvchi algoritm 
quriladi (yoki tanlanadi). Model sonli myetodlar qo‘llash uchun qulay shaklda 
tasvirlanadi, izlanayotgan kattaliklarni byerilgan aniqlikda (shartlarda) topish 
uchun zaruriy hisoblash va mantiqiy opyerasiyalar kyetma-kyetligi aniqlanadi. 
Uchinchi bosqichda Model va algoritmni komyutyer tushunadigan tilga 
“o‘giruvchi” dastur yaratiladi. 
Ular uchun ham tyejamlilik va moslashuvchanlik talablari qo‘yiladi. 
Dasturlarni byevosita “tajriba qurilmasi” – kompyutyerda sinash uchun yaroqli 
bo‘lgan, o‘rganilayotgan ob'yektning “elyektron” ekvivalyenti, Modeli dyeb atash 
ham mumkin. 
“Model – algoritm – dastur” uchligi tadqiqotchi qo‘lida univyersal, 
egiluvchan va arzon vositaga aylanib, u avvalo “sinov” hisoblash tajribalarida 
to‘g‘rilanadi va tyestlanadi. Kyeyin Modelning byerilgan ob'yektning barcha 
zaruriy sonli va sifat xossalarini aniqlovchi turli – tuman va to‘la “sinov” lar 
o‘tkaziladi.
Modellashtirish jarayoni, kerak bo‘lsa, uchlikning barcha bo‘g‘inlarini 
(bosqichlarini) yaxshilash va aniqlashtirish bilan birga olib boriladi.
1.3. Model turlari. 
Modelni tanlash vositalariga qarab umumiy uch guruhga 
ajratish mumkin: