Reja: Mexnat va kasb tayorgarligining asosiy yunalishlari. Mexnat ta`limining rivojlanish tarixi. Urta osiyoda eshlarga mexnat ta`limini berishning tarixi. Kirish

2.Ilimiylik printsipi – Mexnat ta`limi jarayonida ukuvchilar xar xil materiallarga ishlov berish, elektro montaj ishlarini bajarish, mexanizmlarni yigish va boshkalarni urganadilar. Shu bilan birga ularda ma`lum malaka va kunikmalar tarkib topib kolmay, urganilayotgan mexnat operatsiyalarining ilmiy asoslari xakida tushincha xam xosil buladi.
Ilmiy asoslar ukuvchilarning umumiy rivojlanishini va fan asoslariga oid bilimlarini xisobga olib tushunarli formada bayon kilinadi. Mexnat ta`limida ilimiylik printsipini ta`limni eng yukori ilmiy-nazariy saviyada utkazish talabi sifatida emas, ta`lim jarayonini metodologik asosda, xozirgi zamon ilmiy-texnik ma`lumotlarga va ukuvchilarning fan asoslari buyicha bilimlariga tayangan xolda tashkil etish talabi deb tushinish lozim. Agar ukuvchilar xali urganmagan tabiiy ilmiy konuniyatlarga tayanadigan ma`lumotlarni bayon kilish zarur bulib kolsa, mexnat ta`limining vazifalarini bajarishdan bosh tartmaslik va ularni xal kilish yullarini izlash kerak. Xozirgi zamon texnologik ilgor ishlab chikarish texnologiyasi bilan tanishadilar. Ilimiylik printsipi terminlarini tugri ishlatishga urgatadi. (shtangen –tsirkul` tugri shtangan emas, kerno emas, kerner).
3.Sistemalilik va izchillik printsipi – Ukituvchi mexnat ta`limi jarayonida ukuv materialini ixtiyoriy ravishda emas, ma`lum koidalarga asosan bayon kiladi. Ukuv materialini bayon kilishda uchraydigan ishlab chikarish texnologiyasidan birmuncha chetlanishlarning sababi soddadan murakkabga utishdek didaktik koidani bajarish bulib xisoblanadi. Urta maktabdagi mexnat ta`limining mazmunida ma`lum ketma-ketlik va sistemalilikni kayd etish mumkin. Boshlangich maktab ukuvchilari ishlov berish nisbotan asonirok va turmishda tez-tez uchrab turadigan materiallarga ishlov berish usullari bilan tanishadilar. Sinfdan-sinfga utgan sayin ukuvchilar murakkabrok mexnat kurollari ishlatishini, kup jismoniy kuch sarflash xamda psixik rivojlanishning yuksak darajada bulishini talab kiladigan materiallardan detallar tayyorlash usullarini urgana boradi. Sekin asta ular mashina mexnatiga, oldin sodda, keyinchalik murakkab mashinalarning kurilishini urganishga jalb kilinadi. Ukuv materialini tugri taksimlash ya`ni oddiydan murakkabka, oddiy operatsiyalardan kiyinirok operatsiyalarni bajarishga utishni talab kiladi.