Reja: Kirxgof ning va qonunlari

6-Mavzu: Murakkab o’zgarmas tok elektr zanjirlarini kirxgof qonunlaridan foydalanib xisoblash.

1. Reja:

3. 1. Kirxgof ning 1 va 2 qonunlari

2. Kirxgof va Om qonunlarini bevosita qo‘llash usuli.

2. 
   Kontur toklar usuli.
   

Kirxgof va Om qonunlarini bevosita qo‘llash usuli

Ikki va undan ortiq manbaga ega elektr zanjiri murakkab hisoblanadi. Bunday murakkab zanjirlarni bir necha usulda o‘rganish
mumkin, masalan, Kirxgof qonunlarini bevosita qo‘llash usulida I va II qonunlar asosida elektr zanjirini tugunlari va konturlari uchun tenglamalar tuziladi va bu tenglamalar echilib noma’lum toklar topiladi.

Rasm-1.1
Tenglamalarni umumiy soni noma’lum toklar

soniga teng bo‘lishi kerak. Kirxgofning I qonuni asosida tuzilgan tenglamalar soni zanjir tugunlari sonidan bitta kam bo‘lishi kerak. Qolgan tenglamalar Kirxgofning II qonuni asosida tuziladi. Masalan, Rasm-1.1 da keltirilgan zanjirda tugunlar soni 2-ta, demak I qonun bilan bitta tenglama tuzamiz.
I₁  I₂ - I₃  0

Zanjirda uchta noma’lum tok kuchi bor, demak yana ikkita tenglamani Kirxgofning II qonuniga binoan tuzamiz, masalan I va II belgilangan konturlar uchun:

I₁ (r₁r_u1)-I₂ (r₂r_u2)  E₁ - E₂ I₂ (r₂r_u2) I₃ (r₃r_u3)  E₂ - E₃

Konturlarni aylanish yo‘nalishini (rasmda ko‘r-satilgan) soat ko‘rsatkichini aylanishi yo‘nalishida oldik. Tuzilgan uch tenglamani echib, noma’lum tok kuchlarini topami, masalan:

1
_{I } (E₁  E₂ )(R₂  R_{U 2}  R₃  R_{U 2} )  (E₂  E₃ )(R₂  R_{U 2} )

(R₁  R_{U 1} )(R₂  R_{U 2} )  (R₂  R_{U 2} )(R₃  R_{U 3} )  (R₃  R_{U 3} )(R₁

• 
  R_{U 1} )
  

2
_{I } I₁ (R₁  R_{U 1} )  E₁  E_{2 ;}
I₃I₁I₂

R₂  R_{U 2}

Toklarni topib, boshqa kerak bo‘lgan kattaliklarni topish mumkin.