Натрий сиянид жуда хавфли бирикма ҳисобланади, чунки у ўлимга олиб келиши мумкин, шунинг учун уни жуда эҳтиёткорлик билан ишлаш керак.
NаCN NаCl билан бир хил кристалли тузилишга эга, шунинг учун унинг кристаллари кубикдир.
Хусусиятлар:
Гигроскопик оқ кристалл қаттиқ (атроф-муҳитдаги сувни ютади).
—Молекуляр оғирлик
49,007 г / мол
—Эриш нуқтаси
563,7 ºC
—Қайнатиш нуқтаси
1496 ºC
—Ўт олиш нуқтаси: Ёнувчан эмас. Аммо агар у оловга дучор бўлса, HCN водород сияниди ва азот оксиди ҳосил бўлади.
—Зичлик
1,595 г/см3 20 ºС да
—Эрийдиганлик
Сувда жуда яхши эрийди: 10º C да 48 г / 100 мл, 35ºCда 82 г / 100 мл. Спиртли ичимликларда озгина эрийди
Кимёвий хоссалари
Сувда эритилганда у Nа ионларига ажралади + ва CN–.
CN– + H2О → HCN + ОH–
Шу сабабли, унинг сувли эритмалари сақланганда тез парчаланиб, водород сиянид HCN ҳосил қилади.
Бу алюминийга нисбатан коррозийдир. Уларнинг эритмалари олтин бор Аu ва кумуш Аg ни ҳавода осонликча эритиб юборади.
Аччиқ бодомнинг заиф ҳиди бор. Олтин ва кумуш минералларни қазиб олишда. Натрий сиянид узоқ вақтдан бери уларнинг рудаларидан олтин ва кумуш металларни олиш учун ишлатилган.
Жараёнда ишлатиладиган сиянид қайта ишланади, аммо қайта тикланмаган оғир металлар билан бир қаторда чиқинди сув ҳавзасига бир нарса қочиб кетади.
Ушбу сиянидли ҳовузлардан ичадиган қушлар, кўршапалаклар ва бошқа ҳайвонлар заҳарланган.Руминияда чиқинди сув ҳавзасини ажратиб олган ва об-ҳаво ҳодисаси туфайли зарар кўрган тўғон ҳақида ёзувлар мавжуд.Натижада тонна сиянид Сасар дарёсига ва Лапус, Сомес ва Тисза дарёлари сингари Дунай дарёсига қадар бўлган сув қатламлари тизимига ташланди.Бу ҳайвонларнинг ўлим каскадини ёки бошқача қилиб айтганда экологик фалокатни келтириб чиқарди.
Бошқа кимёвий бирикмалар ишлаб чиқаришда Натрий сиянид НаCН ҳар хил турдаги органик бирикмалар синтезида ишлатилади.
Масалан, пигментлар ва колорантлар (шу жумладан оптик нурлантирувчи воситалар), қишлоқ хўжалигида фойдаланиш учун аралашмалар ёки агрокимёвий ва турли хил фармацевтикалар тайёрланади.
Бундан ташқари, у металл ионлари учун хелатловчи ёки секвестрловчи моддаларни олиш учун ишлатилади.
Нитрил деб номланган аралашмалар натрий сиянид NаCN билан тайёрланади, у иссиқ кислотали ёки ишқорий сувли эритма билан ишланганда карбоксилик кислоталарни олиш имконини беради.
Ёг кислоталарини сияно гуруҳлари, оғир металларнинг сиянидлари ва гидроксид кислотаси ёки HCN водород сияниди билан тайёрлашга имкон беради.
Do'stlaringiz bilan baham: |