Reja. Kirish

O`rta maxsus ta`lim tizimi faoliyatining tashkiliy, huquqiy va moliyaviy asoslari

O`zbekiston Respublikasida Mustaqillikning dastlabki yillaridanoq ta`lim-tarbiya, ilm-fan, kasb-hunar o`rgatish sohalarini rivojlantirishga katta e`tibor berilmoqda. O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida barcha fuqarolar jinsi, irqi, millati, ijtimoiy kelib chiqishi, e`tiqodi, shaxsi va ijtimoiy mavqeidan qat`iy nazar ta`lim olishda bir xil huquqlarga ega ekanligi belgilab qo`yilgan.
O`zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2020-yil 23 sentyabr kuni «Ta`lim to`g`risida"gi qonunni imzolandi. Mazkur hujjat 19 may kuni Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlari tomonidan ikkinchi o`qishda qabul qilinib, 7 avgustda Senat tomonidan ma`qullangan edi
“Ta`lim to`g`risida”gi Qonun ko`ra, O`zbekiston Respublikasida ta`lim quyidagi ko`rinishlarda amalga oshiriladi:

Umumiy o`rta ta`lim I-XI sinflarni o`z ichiga oladi.
O`rta maxsus ta`lim akademik litseylarda 9 yillik tayanch o`rta ta`lim asosida 2 yil mobaynida amalga oshiriladi.
Professional ta`lim boshlang`ich, o`rta va o`rta maxsus professional ta`lim darajalariga ajratiladi.
Boshlang`ich professional ta`lim kasb-hunar maktablarida IX sinf bitiruvchilari negizida kunduzgi ta`lim shaklida 2 yillik integratsiyalashgan dastur asosida bepul amalga oshiriladi.
O`rta professional ta`lim kollejlarda davlat buyurtmasi yoki to`lov-shartnoma asosida davomiyligi 2 yilgacha bo`lgan kunduzgi, kechki va sirtqi ta`lim shakllari bo`yicha amalga oshiriladi.
O`rta maxsus professional ta`lim texnikumlarda davlat buyurtmasi yoki to`lov-shartnoma asosida davomiyligi kamida 2 yil bo`lgan kunduzgi, kechki va sirtqi ta`lim shakllari bo`yicha amalga oshiriladi.
Qonunga ko`ra, davlat oliy ta`lim, o`rta maxsus, professional ta`lim muassasalari va ularning filiallari, shuningdek davlat ishtirokidagi oliy, o`rta maxsus, professional ta`lim tashkilotlari va ularning filiallari президент yoki Hukumat qarorlari bilan tashkil etiladi.
Nodavlat ta`lim muassasalarini tashkil etish ularning ta`sischilari tomonidan amalga oshiriladi.
Nodavlat ta`lim tashkilotlariga litsenziya Ta`lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi tomonidan beriladi.
Ta`lim tizimining umumiy boshqaruvini O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi amalga oshiradi. Shuningdek, Vazirlar Mahkamasi alohida oliy ta`lim muassasalari, Toshket Islom universiteti, shuningdek, xalqaro xorijiy oliy ta`lim muassasalari (Moskva davlat universitrti, Vestminster Universiteti va hokazo) filiallarini bevosita boshqaradi.
O`zbekistonda ta`lim tizimi faoliyati bevosita 3 ta vazirlik - Xalq ta`limi vazirligi (XTV), Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi (OO`MTV) va Maktabgacha ta`lim vazirligi (MTV) amalga oshiradi.
Xalq ta`limi vazirligi “xalq ta`limi tizimini rivojlantirishga qaratilgan yagona davlat siyosatini amalga oshirish, umumiy o`rta va maktabdan tashqari ta`limni har tomonlama rivojlantirish, o`quvchilarning bilimi va ma`naviy-axloqiy darajasini yanada yuksaltirish” vazifasini bajaradi. XTV umumta`lim maktablari va maktabdan tashqari muassasalar faoliyati uchun mas`uldir. Vazirlik joylardagi tegishli ta`lim muassasalari faoliyatini metodik boshqaruvchi viloyat, tuman va shahar xalq ta`limi bo`limlariga ega.