Reja: kirish kichik biznes va tadbirkorlik korxonalarini tashkil etish va

3. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini boshqarishning maqsadivavazifalari
Korxonani boshqarishning maqsadga muvofiq tarkibini vujudga keltirish tadbirkor hal etishi kerak bo'lgan muhim vazifalardan biridir.
Korxonaning boshqaruv tarkibi deganda, boshqaruv maqsadlarini amalga oshiruvchi va vazifalarini bajaruvchi, ozaro bog'langan turli boshqaruv organlari va bo'gʼinlarining majmui tushuniladi.
Boshqaruv tarkibi ishlab chiqarish tarkibi deb ham yuritiladi. Bunda boshqarishni tashkil etishning dastlabki va belgilovchi omili ishlab chiqarish jarayoni hisoblanadi. U o'zaro bogʼlangan asosiy, yordamchi hamda xizmat ko'rsatuvchi jarayonlardan iborat bo'lib, bu jarayonlar boʻlimlar va xodimlar o'rtasida mehnat taqsimotini talab etadi. Shu maqsadda ishlab chiqarish boʻlimlari va ularga xos boshqaruv apparati tuziladi. Bo'linmalar yigʼindisi, ularninng tarkibi va o'zaro aloqa shakllari korxonalarning ishlab chiqarish tarkibini tashkil etadi.
Boshqaruvning maqsadi, vazifasi, obyekti va organlari uning tashkiliy tarkibini belgilab beradi. Tashkiliy tarkiblarni hosil qiladigan boshqaruv organlari boshqaruv bo'gʼlnlari va boshqaruv bosqichlari shaklida boʻladi.
Boshqaruv bo'g'ini boshqaruvning ayrim yoki qator vazifalarini bajaruvchi mustaqil bo'limlardir. Bu boʻlimlar o'rtasidagi bogʼlanish va aloqalar gorizontal xarakterga ega boʻladi.
Boshqaruv bosqichi ierarxiyaning muayyan darajasida amal qiladigan bo'g indir. Masalan:
Boshqaruv bosqichlari bir boshqaruv bo'gʼinining ikkinchisiga, odatda, quyi bo'gʼinning yuqori bo'g'iniga izchillik bilan bo'ysunishini ko'rsatadi. Bu vertikal bo'yicha boʼlinishdir.
Barcha bo'gin hamda bosqichlarning tarkibi, ularning o'zaro bo'ysunish tartibi, har bir boshqaruv organi va bo'gʼinining huquq hamda burchlari, ular o'rtasidagi munosabatlar boshqaruv tizimini tashkil etadi.


4. Kichik biznes va tadbirkorlik korxonalari boshqaruvining tashkihy tuzilmalari
Kichik biznes va tadbirkorlik korxonalari boshqaruvi tashkiliy tuzilmalarining quyidagi turiari mavjud.
Har bir tarkibda rasmiy va norasmiy aloqalar mavjud. Rasmiy aloqalar, avvalo, vertikal aloqalardir. Ular rahbarlik va bo'ysunishning turiga ko'ra,bir-biridan farq qiladi.
Agar rahbarlik toʼlaqonli bo'lib, quyi organ quyi faoliyatga doir barcha masalalarga daxldor bo'lsa, u holda bu xildagi aloqa chiziqli rasmiy aloqa deb ataladi.Agar rahbarlik cheklangan boʻlib, quyi organ faoliyatiga doir masalalarga daxldor boʻlsa, u holda bu xildagi aloqa funksional rasmiy aloqa deb ataladi.Organlar o'rtasida vertikal aloqadan tashqari gorizontal aloqalar ham mavjud bo'lib, ular muvofiqlashtirish, uygʼunlashtirish va hamkorlik qilish tarzidagi aloqalardir.Boshqaruv tarkibida rasmiy aloqalar asosiy o'rinni egallaydi. Lekin norasmiy aloqalar ham muhim ahamiyatga ega. Ba’zan ular tashkilotning ishini yo'lga qo'yishda hal qiluvchi ahamiyatga ega. Norasmiy aloqalar turlicha bo'lishi mumkin. Bular jumlasiga korxonadagi qarindoshlik aloqalari, unda tarkib topgan umumiy manfaatlar, masalan, kasblar, qiziqishlar, sport bilan shug ullanish yoki do'stona munosabatlar kiradi.Norasmiy aloqalarga ham e’tibor berish kerak. Chunki:
-norasmiy aloqalar rasmiy tarkibning barcha bo'g'inlari bilan bog'langan bo'ladi;
-qator munosabatlar ishdan tashqarida paydo bo'ladi va korxonaning barcha ishiga ta’sir kо'rsatadi;
-norasmiy tizim ko'pgina ko'rsatkichlari bo'yicha korxona faoliyatining samarali tashkil qilinishiga imkon beradi.
Ammo norasmiy aloqalarning salbiy jihatlari ham yo'q emas. Ehtiyotkorlik, sezgirlik yo'q bo'lgan joyda guruhbozlik, mahalliychilik, qarindosh-urug'chilik va shunga o'xshash ko'rinishlar paydo bo'lishi mumkin.