|
Loyiha tuzish bosqichlari quyidagilardan iborat:
Loyihaning matematik modelini yaratish. Bunda qo`yilgan masala tahlil etiladi, qaysi usuldan, formuladan foydalangan holda masalaning yechimi topish mumkinligi o`rganiladi. Loyihaga qo`yilgan talablar o`rganiladi. Foydalanuvchi va loyiha muloqotini ta’minlovchi dialog oynasi yaratiladi.
Algoritm ishlab chiqish. Bu bosqichda natija olish uchun buyruqlar ketma ketligi ishlab chiqiladi. Agar natijani bir nechta usullar yordamida olish mumkin bo`lsa dasturchi eng optimal algortimni tanlashi kerak. Bu bosqichning natija algoritmik tilda yozilgan buyruqlar ketma ketligi yoki blok-sxema bo`lishi mumkin.
Loyihalashtirish tilida algoritmni yozish. Loyihaga qo`yilgan talablar o`rganilib, masalani hal qilish algoritmi tuzilgandan keyin biror bir dasturlashtirish tiliga algoritm o`giriladi. Natijada dastur kodi hosil bo`ladi.
Otladka. Otladka – bu xatolarni topish va tuzatish bosqichidir. Loyihada xatoliklar ikki xil bo`lishi mumkin: sintaksis (matndagi xatolik) yoki algoritmik. Sintaksis xatoliklar oson tuzatiladi. Algoritmik xatoliklarni tuzatish qiyinroq. Loyiha bir necha xil qiymatlarda to`g`ri ishlasa otladka oxiriga yetgan hisoblanadi.
Testdan o`tkazish. Loyiha boshqa foydalanuvchilarga mo`ljallanib tuzilgan bo`lsa, testdan o`tkazish bosqichi muhimdir. Bu bosqichda o`zgaruvchilarga katta qiymatlar yoki boshqacha (masalan sonli o`rniga matnli) qiymatlar kiritilib ko`riladi va loyihaning unga reaksiyasi tekshiriladi.
Yordam sistemasini yaratish. Agar dasturchi loyihani boshqa foydalanuvchilar uchun mo`ljallab tuzayotgan bo`lsa, u albatta yordam sistemasini yaratishi kerak. Zamonaviy loyihalarda yordam sistemasi CHM yoki HELP fayllar formasida yaratiladi.Bundan tashqari loyihani o`rnatish davomida foydalanuvchi uchun Litsenziya bilan tanishtiruvchi va Readme fayllari TXT, DOC yoki HTM formatda yaratiladi.
Ustanovichniy diskni yaratish (CD-ROM). Loyihani o`rnatuvchi CD-ROM yoki o`rnatuvchi disklar foydalanuvchi loyihani tuzgan insonning yordamisiz o`zining kompyuteriga o`rtana olishi uchun yaratiladi. Odatda bu diskda yordam sistemasi va dasturni o`rnatish uchun ko`rsatmalar (Readme fayllari) ham bu diskdan o`rin oladi. Shuni aytish kerakki zamonaviy dasturlashtirish tillarida tuzilgan dasturlarni ko`p holatlarda EXE faylini kompyuterga ko`chirib olgan bilan ishlatib bo’lmaydi. Chunki dasturchi bu loyihalarni tuzish jarayonida maxsus bibliotekalar va komponentalardan foydalangan bo`lishi mumkin. Shuning uchun ustanovichniy programma maxsus o`zi uchun papka yaratib, o`ziga kerakli hamma fayllarni nusxasini yig’ib olishi kerak. InstallShield Express dasturi bilan ishlashga keyinroq qaytamiz.
Loyiha tuzishning birinchi bosqichida dasturchi qo`yilgan masalani hal etuvchi buyruqlar ketma-ketligi – algoritmni yaratishi kerak. Algoritm – natijani olishga mo`ljallangan aniq, chekli komandalr ketma-ketligidir. Algortim matnli yoki blok-sxemali ko`rinishga ega bo`lishi mumkin. Blok-sxema maxsus simvollar yordamida yaratiladi:
Loyiha tuzishninig eng asosiy usullaridan bir bu strukturaviy dastur tuzishdir. Bu usulda dastur tuzish uchun uchta qism mavjud:
1. Yuqoridan pastga dastur tushish.
2. Modulli dasturlash.
3. Strukturali dasturlash.
Yuqoridan pastga dastur tuzishda dasturning yuqori qismdan boshlanadi. Loyihaning asosiy qismi tuzilib, quyi qismidagi modullar esa vaqtinchalik fakt nomlari bilan atalgan proseduralar bilan almashtiriladi. Loyihani asosiy moduli tuzilib, testidan o’tkazilgandan so’ng ketma-ket vaqtincha yozilgan modullarni yozish bilan dastur tuzish davom ettiriladi.
Modul programmalashtirishda dasturni mantiqiyqisimlariga bo’linadi. Bu modullar dasturda protseduralar va funktsiyalar orqali amalga oshiriladi.
Strukturali kodlash deganda harbir modulni gorizantal va vertikal qatorlarda to’g’ri nomlanishiga aytiladi. Bu usul yordamida modullardan tuzilgan dasturlar ishlaydigan testidan o’tkazishi qulay modifikattsiya qilish uchun qulay dasturlar yaratish mumkin.
Loyiha tuzatishning texnologik jarayoni.
Loyiha tuzish quyidagi bosqichlardan amalga oshiriladi:
-Vazifaniqo’yilishi. Bu bosqichda dasturchi buyurtmachi yordamida echilishi kerak bo’lgan vazifani qo’yadi. Texnik topshiriq tuziladi.
Bunda dasturning asosiy xarakteristikalari, muddatlar va ma`sul shaxslar aniqlanadi.
-Algoritimni tuzish. Dasturchi vazifani tahlil qilibkerakli bo’lgan algoritmni tanlaydi. Tanlangan algoritm to’liq tahlil qilinadi va uning blok-sxemasi chiziladi.
Loyihalashtirish bosqichi. Loyiha yaratish tili tanlanadi.
Loyiha qabul qilingan algoritmda tuziladi.
Loyihani tuzatish bosqichi.
Loyihani testidan o’tkazish bosqichi.
Odatda dasturni testdan o’tkazishda bosqichlarga bo’lib urganiladi. Bunda har bir modulni tekshirishdan tortib, to butun tizimni yakuniy tekshirishlar kabi bosqichlarni oladi. Agar bunda biron bir ishonchli ketma - ketlikka yondashilmasa, ishonchli ta`minlovchi dastur olish juda qiyindir. Testlash strategiyasi ikkita usuldan birortasiga asosan bajariladi: odatiy quyidan - yuqoriga qarab testlash, yoki zamonaviy yuqoridan - pastga qarab testlash.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
