|
Fazoviy tasavvurni oshirishda qo'llaniladigan metodlar.
Chizmachilik darslarida o’yinli texnologiyalardan foydalanish quyidagi natija va xulosalarga kelishimiz mumkin bo’ladi:
1. O’yinli texnologiyalarni dars jarayonlarida qancha ko’p ishlatilsa bu dars jarayoniga ham darsning sifat darajasiga ham katta ta‘sir ko’rsatadi;
2. O’yinli texnologiyalar orqali ham oquvchilarda ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish uchun ham xizmat qilishi mumkin;
3. Biz nafaqat chizmachilik darslarida balki boshqa fanlarda ham bu o’yinli texnologiyalarni qo’llashimiz mumkin;
4. O’yindan oldin bitta va ikkita ko‗rinishlar orqali tasvirlanadigan detallar bilan mashqlar o’kazib o’quvchilarda bir oz ko’nikma hosil qilish, shundan keyin ikkita va uchta ko’rinish orqali tasvirlanadigan detallarni qo’llash maqsadga muvofiqdir. Bu ham o’quvchilarda o’yinga bo’lgan qiziqshlarini oshiradi.
5. O’quvchilarning hamma yozuvlari saqlanishi va noto’g’ri yozganlarning xatolari tushuntirilishi kerak. Vaqtni tejash uchun o’quvchilarga ozgina fursat berish. ya‘ni ―birdan beshgacha sanayman‖, deb ogohlantirish lozim.
6. Yana o’yin ichida o’yin bajarish mumkin ya‘ni uyga vazifa sifatida o’qituvchi o ’yinli texnologiyada bajargan detallarni uyda maketini yasab kelishini va keyingi darsda shu yasalgan maketlarga asoslanib o’quvchilarni baholash va rag’batlantirish mumkin.
Didaktikaning asoslari Shvetsariya pedagogi I.G.Pestolotsi asarlarida ishlab chiqilgan. Bulardan tashqari rus didaktikasining atoqli namoyondasi K.D.Ushinskiy bo’lgan. U ham o’qitish masalalarini chuqur psixologik asosini yaratdi. O’zbek xalqi orasida ham H.H.Niyoziy, A.Avloniy kabi pedagoglar yetishib chiqdi .Ular ham o’zbek xalq maktablarini ochish, o’quvchilarga darsliklar yozish kabi ishlarni davom ettirdilar.
Didaktikaga asoslangan holda biz o’quvchilarga bilim beramiz. Ta’lim jarayonida turli usullardan foydalanamiz. Dars turini togri va muvaffaqiyatli o’tish uslubini ham to’g’ri tanlasak dars yaxshi natija beradi. Har bir darsni ko’rgazmali va texnika vositalari bilan o’tkazish joizdir. Shundagina dars bilimga boy o’tadi. O’qituvchi izlanuvchan bo’lishi, darslarni rang-barang usulda o’tishi kerak.Dars qiziqarli o’tishi uchun faqat korgazma qurollardan foydalanib qolmay, o’yin elementlaridan, dars davomida harakatli daqiqalardan foydalanish lozim.O’yin elementlaridan nafaqat darsda, balki darsdan tashqari ishlarda konferensiya darslarida foydalanish mumkin. Bu albatta boshlangich sinf o’quvchilariga moljallangan. Ular bu yoshda o’yinqaroq, tez zerikuvchan, diqqati tarqoq bo’ladi. O’yin orqali ularni darsga, mavzuga jalb qila olishimiz mumkin.
Boshlang’ich sinf oquvchilari yosh bolgani uchun ularga sodda tilda tushunarli holda bilim berish va darslarda o’yin elementlaridan foydalanish lozim. Bola hayotining asosiy qismi oyin bilan otadi. O’yinlar faqat didaktik vosita bolmay, bola hayotining asosiy shaklidir. Shuning uchun biz o’yinning nozik tomonlarini egallamay turib, o’yin faoliyatini boshqarishini o’rganmay turib oldimizda turgan mas’uliyatli vositalarni hal qila olmaymiz.Tilni o’rganish o’quvcilar zehni, aqli, ongi, madaniy darajasini oshiradi va tilni puxta organmay turib, boshqa fanlarni o’zlashtirish qiyin. Chunki har bir predmetni ifodalash, bolaga o’rgatish hamisha sozlar vositasida amalga oshadi.O’yin orqali bola faoliyati mukammallashadi, ularni jismonan rivojlanishiga yordam beradi. O’yin jarayonida qiyinchiliklarni, tosiqlarni yengishga orgatib boradi.O’yin bolalar faoliyatining asosiy turi. Bola oyin orqali materiallarning korinishi, rangi, tuzilishi turli osimlik va hayvonot olamidagi ozgarishlarni anglaydilar.
O’yin- bu bolalar uchun oqish, mehnat qilish va tarbiya vositalaridir. Biroq, darsning asosiy qismini oyin darsiga aylantirib qoymaslik lozim.Bola hayotining asosiy turi oyindir. “Bola uchun oyin voqelik”- deb yozgan edi K.D.Ushinskiy, binobarin, tevarak atrofdagi voqelikdir. U bolaga xususan tushunarli bo’lgani uchun qiziqdir, o’yin bolaga shuning uchun tushunarliki, unda qisman bolaning o’zi yaratgan narsa bor.Bolalarning oyin faoliyati maktabgacha yoshda paydo bo’lib, o’z taraqqiyotida oddiy taqlid qilishdan murakkab rolli o’yinga qadar bolgan yo’lni bosib otadi, bu o’yin dastlab kishilarning predmetlar bilan bog’liq faoliyatini, so’ngra o’ziga xos xususiyatlarni aks ettiradi.
O’yin osib borayotgan bola organizmining zaruriy ehtiyojidir va u orqali bolalarda tashkilotchilik konikmalari tarbiyalanadi. Ammo oyin har qanday sharoitda ham oyindir. Shunday oyinlar ham borki, ular bolalarga mustaqillikni, oddiylikni, bir- biriga yordam berish hissini tarbiyalaydi.
Yan Amos Kamenskiy Grammatik o’yinlardan sistemali foydalanishning ahamiyati xususida gapirib, bunday deb yozgan edi: “Bola sog’lom bo’lishi uchun u doimiy harakatda bolishi zarur, shundagina oyin qiziqarli otadi. Oyinga rahbarlik qilish va bolalarning hatti-harakatlarini doimo kuzatib turishi kerak. Chunki bolalar o’yin jarayonida har tomonlama tarbiyalanadilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
