AQSH ning moliya tizimi haqida Amerika Qo'shma Shtatlari davlat tizimi va hokimiyat aniq aks hisoblanadi. Ko'plab rivojlangan mamlakatlarda bo'lgani kabi, u daromad va xarajatlar qismi ustidan nazoratni amalga oshirish, turli darajadagi va organlarining byudjetlari iborat.
AQSh moliya tizimi standart uchta asosiy funktsiyalarni bajarish kerak:
davlat boshqaruvi, sud yoki armiya uchun birinchi mas'ul uchun.
Keyingi vazifasi aholi va hududlarni ma'lum segmentlari o'rtasida daromad qayta taqsimlash, bu uchun bir sharti aniq AQSh moliya tizimi bo'ldi. Ushbu xususiyat mamlakatimizda qulay ijtimoiy va iqtisodiy muhitini ta'minlash ijobiy aks etadi.
Nihoyat, uchinchi vazifasi iqtisodiy inqirozdan so'ng, 20-asrning 30-yillarda ishlab chiqilgan. Uning asosiy maqsadi davlat iqtisodiyot o'sishini rag'batlantirish va biznes sektori rivojlanishini qo'llab-quvvatlash uchun bir vosita sifatida byudjet foydalanish hisoblanadi. zamonaviy AQSh moliya tizimi samarali iqtisodiyot sharoitida davlat ishonchli va tabiiy hamkor rolini, biznes sohasiga, balki bir raqib kuchini o'yin kerak, deb ko'rsatdi.
byudjet tizimi , Amerika Qo'shma Shtatlari, uning sifat xususiyatlari bor. Shunday qilib, u "moliyaviy federalizm" tamoyilini kuzatilgan. daromadlar, xarajatlar va byudjetlar o'rtasida munosabatlar - Boshqa so'z bilan aytganda, uch hukumat tizimlarini samarali o'zaro aloqa mavjud.
tizimi hukumat daromad mamlakatimizda faoliyat va davlat xarajatlarini ta'minlash uchun, shuningdek bu yerda, siz daromad yig'ish va qonun byudjet daromadlar hal usullarini o'z ichiga olishi kerak ega bo'ladi soliq va soliqdan tashqari daromadlar, bir qator iborat. xarajatlar davlat tizimi Kongress ijro etuvchi hokimiyat bir keyinchalik maromiga, keyin bayonot (qaror) va uning ijrosini majburiy nazorat bilan bir qoralama byudjetdan tayyorlash iborat.
"Moliyaviy federalizm" ning yuqorida aytilgan qoida daromadning hukumatning o'z manbalariga har bir darajasi uchun beradi, lekin shu bilan birga byudjet zarur bo'lsa mablag'lari yuqori darajada imkoniyat bor.
AQSh moliyaviy tizimi ajralmas bilan bog'liq moliyaviy siyosat. Bu davlat byudjet siyosatining bilan majburiy ulanish bilan iqtisodiy faoliyatini amalga oshirish dizayn va qaror qabul qilishda o'z aksini topmoqda. Va aksincha - mamlakatimizning barcha byudjet faoliyati ishlab chiqilgan va umumiy iqtisodiy strategiyani davlat yo'nalishi bo'yicha mutaxassislar tomonidan amalga oshirilmoqda.
AQSh pul tizimi davlat moliyaviy tizimini bir qismi va Amerika Markaziy banki va Moliya vazirligi tomonidan tartibga solishning bilan xarakterlanadi.
20-asrning 70-yilda Federal rezerv tizimi asosiy vazifasi shunday mamlakatda pul muomalasini barqarorligini ta'minlash va sifatida dollar mustahkamlash, past darajada inflyatsiyani qo'llab-quvvatlash uchun edi zaxira valyuta.
1981 yildan boshlab, davlat cheklash orqali pul muomalasini qattiq tartibga solish o'tkazish boshlandi pul ta'minoti va foiz stavkalari ko'tariladi. Bu tadbirlar orqali inflyatsiya darajasi pasayganini va boshqa valyutalarga nisbatan uning qiymati dollar ortib mustahkamlash erishilgan edi.
AQSh moliya tizimi mamlakat ichida va xalqaro maydonda moliyaviy operatsiyalarni amalga oshiruvchi davlat organlari, banklar hamda korporatsiyalardan tashkil topgan. Soha yalpi daromadi mamlakat YaIM nisbatan 429.3% ni tashkil qiladi (virtual iqtisodiyot- fond bozorlari daromadlari judayam katta) Ushbu sohaning asosiy harakatlantiruvchisi mamlakatning Markaziy Banki hisoblanmish Federal Rezerv Sistemasi (FRS) hisoblanadi. Bundan tashqari, AQSh davlat budjetidagi o`zgarishlar ham mamlakat moliya sohasiga sezilarli ta`sir ko`rsatadi: davlat xarajatlarining sohaga yo`naltirilishi bevosita firma va korporatsiyalar, banklar hamda davlat muassasalarining moliya bozorlaridagi holatini o`zgartirib yuboradi.
Mamlakat moliya sohasining rivojlanishi XX asr boshlariga to`g`ri keladi. 1913-yilda AQSH Kongressida FRS ni tashkil qilish haqida qaror qabul qilindi va u mamlakat pul-kredit siyosatining boshqaruvchisi, ya`ni mamlakat Markaziy Banki maqomiga ega bo`ldi. Qonunga ko`ra, FRS boshqaruvchilar kengashi tarkibiga AQSH Prezidenti tomonidan 14 yil muddatga tayinlanadigan 7 ta a`zo kiradi. Bunday uzoq muddat barqarorlik, izchillik va mustaqillikni ta`minlashi kerakligi aytiladi, lekin a`zolarning juda kam qismigina ushbu muddatni to`liq o`tkazishadi. 2006-yildan buyon FRS Raisi Ben Bernanke hisoblanadi. FRS ning nafaqat AQSH, balki butun jahon moliya sohasidagi o`rni beqiyos, ta`siri juda sezilarlidir. Mamlakatning Markaziy Banki sifatida FRS tijorat banklariga kreditlar beradi, hisob stavkasini, rezerv hajmini o`rnatadi, mamlakatning pul-kredit siyosatini ta`minlaydi, tijorat banklarining faoliyatini hamda ochiq bozordagi pul massasini nazorat qiladi, davlat qimmatbaho qog`ozlari bo`yicha operatsiyalarni jahon bozorlarida amalga oshiradi. Masalan, Buyuk Depressiya, 1933-35 yillar mobaynida T. Ruzvelt o`z islohotlarini moliya tizimida o`zgartirishlar qilishdan boshladi va FRS yordamida hisob stavkasini tushirdi, imtiyozli kreditlar berdi(pul-kredit va budjet-soliq siyosati). 2008-yilgi moliyaviy inqiroz davrida ham FRS mamlakat moliya sohasini jonlashtirishda asosiy rolni o`ynadi. AQSH valyutasi dollarni bosib chiqarish ham FRS zimmasida ekanligini hisobga olsak, valyuta hajmini oshirish yoki kamaytirish orqali jahon bozoriga o`z ta`sirini o`tkazishi mumkin.
AQSH moliya tizimini fond birjalari va fond bozorlarisiz tasavvur qilib bo`lmaydi. Davlat va xususiy sektor qimmatbaho qog`ozlari aynan shu yerda savdo qilinadi. Fond birjalari haqida dastlabki qonun 1934-yilda qabul qilingan hamda bu bo`yicha Komissiya tuzilgan va unga 1936-1938-yillarda (Meloni akti) bir qancha o`zgartirishlar kiritilgan. Keyinchalik, 1970-yillarda esa ushbu sohada islohotlar o`tkazila boshlandi, natijada qimmatbaho qo`g`ozlarning yagona milliy bozori tashkil etildi. Davlat organlari, jumladan moliya vazirligi, veksellar, o`rta va uzoq muddatli obligatsiyalar chiqarish orqali fond bozorlariga ta`sir o`tkazadi, chunki ular boshqa korporatsiyalarga nisbatan raqobatga chidamliroq hisoblanadi (odatda davlat obligatsiyalari riski deyarli nolga teng). Moliyaviy operatsiyalar markazi Nyu-York shahrida joylashgan Nyu-York fond birjasi (NYSE) hisoblanadi, AQSH qimmatbaho qog`ozlar birjasi (ASE) ham Nyu-Yorkda joylashgan. Hajmi jihatidan ikkinchi o`rinda savdo zaliga ega bo`lmagan NASDAQ elektron fond birjasi turadi. Bulardan tashqari AQSH da 8 ta regional fond birjalari faoliyat yuritmoqda: Chikago, Filodelfiya, Tinch okeani birjasi, Kaliforniya, Boston va boshqalar. Moliya tizimi, fond birjalari va bozorlari faoliyatini boshqarish maqsadida bir qancha nazorat organlari (7 ta asosiy organ mavjud, ulardan 4 tasi federal) tashkil qilingan: Fond Dillerlari Milliy Assotsiatsiyasi, Qimmatbaho qog`oz egalari himoyasi bo`yicha korporatsiya, Munisipial qimmatbaho qog`ozlar bo`yicha Kengash shular jumlasidandir.
Do'stlaringiz bilan baham: |